Sida laga war qabo waxa Somaliland ku habsatey abaar baahsan oo sababtay dhimasho dad iyo duunyo ah. Abaartan waxay ka dhalatay roob la’aan, iyadoo sanadkan aan dalku helin roob sanadedkii la heli jirey labada xili ee Gu’ga iyo Dayrta. Roobka Gu’ag ayaa ahaa kan dalka inta badan ka di’i jirey 70% iyadoo sanadka la helay 20% roobkii Gu’ga. Halka Dayrta oo ah xiliga labaad ee dalka roobku heli jirey aanay iyadu kuba tiixin guud ahaan dalka marka laga reebo meelo kooban oo galbeedka dalka ah oo roob yar helay.
Sool iyo Sanaag waa labada gobol ee abaartu sida weyn u saameysay, iyadoo labadaasi gobol yihiin kuwa ay ku dhaqan yihiin xoolaha ugu badan ee Somaliland. Dhanka kale waa labada gobol ee dhul ahaan ugu weyn Somaliland. Abaarta haysa goboladan ayaa sababtay dhimashada xoolaha oo hada maraysa 35%, halka dhimashada dadku tahay 3%.
Dadweynaha ku dhaqan deeganada galbeedka gobolka Sanag ayaa 45% xooluhu dhaafeen, tirada dadkan xooluhu dhaafeen ayaa lagu qiyaasayaa 550 qof, o ku soo hoydey tuulooyinka u dhow sida:-
Dararweyne
Godwaraabe
Shoodhe
Badhi Gelis
God Dheere
Ceel Lahelay
Docolaha
Sabawanaag
Dhabar Mamac

Xoolaha wixii hadhey waxay hada u hayaameen dhulka Puntland ee xeeliga badd weynta Hindiya halkaas oo robab lagu diirsadey ka hooreen dabayaaqadii sanadkii tagay 2016.
Iyadoo dadkii xoolahaa haystay inta nugul sida haweenka, caruurta, iyo dadka waa-weyn looga tagay tuulooyin an kor ku soo sheegay oo ay ku hadheen ka dib markii ay beegsan kari wayeen hayaanka dheer ee 1000KM ah.
Dadweynaha xooluhu ka hayaameen iyo kuwii hore u sii joogey ee xooluhu dhaafeen ayan haba yaraatee helin wax caawimo bani aadanimo ah.
Dawlada Somaliland iyo hay’adaha aan dawliga ahayniba waxay ku hawlan yihiin hawlaha gurmadka ee dadkaas dhibaatadu saameysay lagu samato bixinayo, iyado ay jiraan degaano aan weli caagad biyo ahi gaadhin ama xidhmo raashin ah.
Dhanka caafimaadka, xiligan abaartu ku habsatey dhulka waxa jira cimilada oo aad u qabow awgeed iyo dadweynaha soo buux dhaafiyey tuulooyinkaa yar yar iney ka dilaaceen xanuuno sida;-

-Shubanka – Nafaqo Daro
-Oofka – Dhiig La’aan
-Hargabka Xumaday – Xanunada Maqaarka
-Mataga – Malaria
-Typhoid – Saxa-Xumo
-TB – Jooniska

Waxa hubaal ah sidey ii xaqiijiyeen dadyow goob joog ahi iney jiraan caruur yar yar oo qarka u saaran iney u dhintaan xanuunada aan soo sheegay.
Haba yaraatee waxaan jirin xarumo caafimaad oo gebi ahanba ka jira dhulkaa aan soo sheegay iyadoo goobta ugu dhaw u jirto 100KM oo ah degmada Ceel-Afweyn.
Ma jiraan wax isku day ah haba yaratee oo la sameeyey sidii dadkaa loogu gurman lahaa dhan caafimaadka, iyadoo ay maalinba maalinta ka danbeysa arintu ka sii darayso ayaan ilaa iminka la hayn cid hawsha isu taagtay oo dadkaa u gurmanaysa.
Waxaanu ka codsaneynaa dhamaan, Dawlada Somaliland, Hay’adaha aan dawliga ahayn iyo dadweynaha samaha jecel iney si deg-deg ah ugu gurmadaan dadkaa walalahood ee dhibaatadu haleeshay.
Waxaan leenahay mar kale inta samaha jecel iyo inta damiirku hagayo ILAAHAY dartii hawgu kaceen oo haku caawiyeen wixii ay awoodaan dadkaas abaartu haleeshay.

Jamaludiin Al-Muctazim Bilaah
Jamaludiin2011@gmail.com
Hargeisa, Somaliland

There is a server famine affecting major parts of Somaliland, a self-proclaimed independent region of Somalia. The famine caused by absence of rainy season, which is the life line of pastoral communities has tormented the entire eastern regions as well as western parts of Somaliland. The loss of life in both nomadic people and their livestock has reached a disproportionately high level (that’s) never seen before in that part of the world. It is a tragic thing to see lifeless bodies of livestock such as cows, camels, sheep and goats which fell victim to thirst and hunger caused by the lack of rain. In the last two weeks there are numerous reports of women, children and elderly people succumbed to these very conditions.

Until recently, the conditions in the western and southern parts of Somaliland were relatively better. This was thanks to moderate rain fall in those regions as well as sufficient reservoir of water and presence of livestock vegetation. These resources are, however, dwindling very rapidly due to mass migrations from the affected regions of the east. It is estimated to over a million people and their livestocks are at a dreadful situation of life and death.

The assistance received from Somaliland diaspora and from some gulf states were insufficient to slow down the current rate of suffering and devastation in the country. The shortage of food and water has reached a critical stage that is impossible for Somaliland diaspora neither the regional nor the central government of Somaliland to respond. Due to meager resources and the lack of recognition of the Somaliland government are another major hurdle and burden that adds to the plight of the people in that country. Therefore, I would like to appeal to international communities and to all aid agencies around the world to respond immediate to save the drought-stricken people of Somaliland.

I would also like to urge those responsible for distribution of humanitarian aid to simplify the rapid response mechanism and deliver assistance evenhandedly to squeeze out any mismanagement and fraud. An equal access and attention should also be given to all regions devastated by the current conditions of starvation and malnutrition.

Mohamed A. Elmigeydh
Ottawa, Canada,
moelmigeydh@hotmail.com

Mid ka mid deegaanada hoos yimaada degmada laasgeel ee gobalka maroodi jeex oo lagu magacaabo yeyeda oo warooqi kagga toosan xarunta degmada Laasgeel ee Dacarbuqudh oo ay ku soo hayaameen bulshada ay abaaruhu soo bara kiciyeen ayaa waxa ay ugu naf waayey markii ay waayeen biyo ay nafahooga u cabaan , waxaana halkaa ku naf waayey wiil ka mid bulshada hayaanka ku yimi halkaa siday ii xaqiijiyeen bulshada ku nool deegaankaas , sababta keenta biyo la’aanta ka jirta xarunta degmada ayaa ah inay muddo sanado ah aan laga cabini dooxa weyn ee mara magaalada dacarbuqudh oo qadhaadhday iyo isbedelka cimilada ay u weheliso wasakhow ay keenan warshadaha lagu midxiyo hargaha ee ka jira deegaankaas , hada deegaanka degmada laasgeel foostada biyuhu waxay ka maraysaa 25.000 oo shilinka Somaliland oo ugu dhigta 3.5$ taas oo ay bulshada ay abaaruhu samayeen aan iibsan Karin biyaha ay nafta u cabayaan .
arinka kale ee xaqdinta leh ayaa ah inuun gudoomiyaha degmada laasgeel u musuqmaasuqay caawinmo ay soo direen bulshada qurbo joogta ah ee ka soo jeeda degmada ee ku nool qarada yurub taas oo dhamayd 20.000$ taas oo ay ugu talo galeen in bulshada ay samayeen abaaruhu lagu gargaaro balse u gudoomiyuhu jeebka iskagga shubtay ,
Iilaa hada ma jirto wax kaalmo iyo gargaar ah oo ay xukumada madaxweyne SIILAANYO iyo gudida abaaruhu laga soo gaadheen bulshada halkaa ku soo bara kacday deegaankaas ,waxaana jira inay isku dayeen masuuliyiinka ka soo jeeda degmada Laasgeel oo u ka mid yahay mareeyihii hore dekada Berbera Eng Cali xoorxoor oo doonayey inuu ceelal biyoodo ka hirgaliyo deegaankaas u ka hor istaagay gudoomiyaha degmada laasgeel .
Gudoomiyaha degmada mustafe jabiye(kaalay aynu fadhtanee ) ee ay xukumadu u xil saartay hawlaha maamulka iyo adeega bulshada ayaa kagga mashquulay ololaha kulmiye sidoo hada iyo jeer ku jira goobaha fadhi ku dirirka magaalada Hargeysa iyo guriga madaxweyne xigeen Somaliland C,raxman saylici iyo xafiiska gudoomiyaha xisbiga Kulmiye oo waxba kala socon xaalada adag ee haysta bulshadii u masuulka ahaa .
gabgebadii waxaana ugu baaqayaa xukumada iyo gudida abaaraha inay si degdega u gurmada bulshada ku dhaqan deegaanka degmada laasgeel

Degree of development management in CSI
Qalinkii: muna ahmed (muna qalanjo)
Email : qalanyo65@gmail.com

DALKAN SOMALILAND KA DUMINAYA IYO KA DAADAHEEYA

BASHE CAWIL “MORGAN” IYO WASHIIR Dr. SACAD

Waxa baryahan soo baxaayay khilaaf uu hurinaayo inanka Sodoga iyo Sodohda loo yahay ee ku Magacaaban Wakiilka Imaaradka Carabta, kuna waajahan Wasiirka Arimaha Dibada, Wasiir Dr. Sacad Shire. Wasiirkaas oo ah Mishiinka kaliya ee Wadanka Somaliland mudada uu Madaxweyne Siilaanyo ka talinaayo, Mar uu ahaa Washiirka Qorsheynta iyo imika oo uu yahay Wasiirka Arimaha Dibada.

Waxa shicibkii reer Somaliland ku noqotay fajiciso, wadankan maalinba meeshii dadka u dhaxaysay ay xaraashayaan koox gaara oo ka mid ah dawlada , waliba kooxdaas oo ay hormood ka tahay marwada kowaad ee Somaliland Amina Waris. Kooxdaas oo aynu ogeyn siday u xaraasheen dhulkii dawladu lahayd ee ay ka xishoodeen dawladihii hore eeka horeeyay dawladan Siilaanyo. Waxaan xasuustaa mar uu London noogu waramay xildhibaan Cabdiqaadir jirde, oo si fiican oo farshaxan ah noogu dhigay siday dawladani waa tan Ahmed Siilaanyo ay wadankii oo dhan u xaraashtay bad iyo bari……..Waxa uu noo sheegay in xiligii uu madax ka ahaa madaxweyne cigaal, Ilaahay how naxariistee…xiligaas oo dhaqaalihii wadanku uu aad u xumaa, wadanka sucuudiguna joojiyeen xoolihii aynu diri jirnay, ayaa si loo helo dhaqaale lagu bixiyo mushaharkii dawlada iyo tii ciidamada, ayaa rag xiligaa ku jiray dawlada kula taliyeen Madaxweyne Cigaal in uu guryahan dawlada ee badankoodu burbureen uu iibiyo.

Madaxweyne cigaal Ilaahay janadii naxariis ha ka waraabiyee , waxaa uu ugu jawaabay ragaas kula taliyay xaraash xoolihii dawlada, ma yeelaayo oo magac xumo idinkaga tagi maayo oo xoolihii umada ka dhaxeeyay xaraashi maayo. Dabeeto waxaa uu u yeedhay wasiirkiisii hawlaha guud oo markaa ahaa Siciid Sulub, isagoo amar ku siiyay in uu soo tiro koobo guryaha dawlada ee lagu jiro, qof walbana ku amray in ay bixiyaan lacag yar oo kolkaa laga yaabo in ay ahayd bishii $20. Halkaas ayaad ka arkaysaa Madaxweyne cigaal lexejeclada uu dalka ka qabay, halka maanta ay dawladan siilaanyo ay xoolihii umada wada xaraashtay iyagoo waliba kolkay ka soo jeesteen guryhii dawlada eeku yaalay hargeysa wada xaraashtay ay ku darsatay Dekadii Berbera , maantana ku darasysa Garoonkii Diyaaradaha ee Berbera.

Hadaba anigoo ah Siciid aw Muhumed, ahna muwaadin u dhashay Somaliland kana soo jeeda galbeedka Somaliland kuna nool carigan ingiriiska, waxaan u soo qoray qoraalkan waa Garoonka diyaaradaha ee Berbera, ee la leeyahay waxa laga kiraynayaa amaba la siinayaa dawlada Abu-Dhabai.

Horta waa arin fiican in garoonkaa iska baaba ah in ay cidi isticmaasho, Lakiin waxaa is waydiin leh sida loo bixinaayo. Waxaan ka arkay mareegaha reer Somaliland in ay qoreen Wasiir Dr. Sacad Shire iyo Inanka yar ee sodoga loo yahay eeku suntan Wakiilka Somaliland ee Imaaradka carabta in ay isku maan dhaafsan yihiin sida loo bixinaayo Madaarka Berbera ee la doonaayo in ay goob milatari ka dhigtaan.

Marka hore inanka Sodoga loo yahay sharciyan waxa uu ku suntan yahay wakiil ….wakiilku waxaa uu hoos yimaadaa Wasiirka Arimaha dibada, taasi waxay ku tusaysaa in inanka yare e sodoga loo yahay uu Wasiirkiisu yahay Wasiir Dr. Sacad Shire. Kolkaa siduu yarkan Baashe Morgan u khilaafaa wasiirkiisa Dr. Sacad. Waxaan maqlay in uu sacad kula dooday Madaxtooyada Haa diyaar baynu u nahay in ayu bixino Garoonkan si dadkeenu shaqo iyo dhaqaalaba uga helaan….Lakiin siisan mayno lacag yar oo ay ina siiyaan ee waa in aynu ku doorsnaa wax wayn oo ah mar haday maanta doonayaan in ay goob milatari ka dhigtaan Berbera iyo Somaliland waa in ay Dawlada Imaaraadku in siisaa ICTIRAAF, haddii kale khatarteeda ayaa leedahay.

Waxaynu ognahay in dawlada imaaraadku aanay lahayn ciidan xoogleh, lakiin ay daba ku wataan xulifo ay ku jirto dawlada masaarida, taas oo inogu keenaysa carqalad dawlada aynu jaarka nahay ee xabashida oo aynu ognahay halkay kala taagan yihiin masaarida.

Wax kaloo oon xasuusinayaa reer Somaliland dawlada imaaraaku iyo dawlada masaaridu maaha laba wadan oo wada danteena had aynu nahay reer Somaliland. Dawlada masaaridu had iyo jeer waxay ka shaqaysaa midnimada Somaliweyn, taasina maaha danteena, dawlada imaaradkuna waxay ahaayeen dawladii bixisay diiyaaradihii lagu burburiyay hargeysa iyo Somaliland, ee xiligaas ugu deeqday taliskii Siyaad Barre, iyagoo ogaa in uu ku laynaayo shicib aan waxba galabasan , kolkaa dawlada imaaraadku waxaynu ahayn dawlad madax banaan mudo ka badan 25 sano, waa in aynu is waydiinaa waa maxay sabata ka danbeya ee maanta in ay yidhaahdaan waxanu doonaynaa marna dekadiina marna garoonkiina diyaaradaha ….waa arin fog oo ay ka danbeeyaan dawlado waaweyn oo doonaaya in aynu sidaas ahaano mudada soo socota oo dhan.

Hadaba waxa ay is waydiintu tahay Baashe Morgan iyo Wasiir Dr. Sacad Shire ma yihiin kuwa ku murmi kara masiirka umada Somaliland, waa Su’aal aan u dhaafaayo Bulshada Reer Somaliland ee dalkooda jecel?…..Umadani ma tahay kuwa kala sheegaaya Wasiir Dr. Sacad Shire iyo Baashe Morgan inaanay ahayn kuwo ku murmi kara waxa wadanka Somaliland u dan ah.

Waa fajiciso inteeda leege miyaynaan waayaynba Inan yar oo aan umadan iyo dalkan cilmi, caqli midna aan ku soo kordhinanayn lacag la boobo iy dhul la xaraasho mooyee, marna Xirsi, marna Baashe Morgan?….Dhaxalkeeni ma sidaasu noqday?

Su’aalahaygaasi dhamaantood waxaan u arkaa inay yihiin jawaabtii hadaladii in dhowayd ka soo yeedhaayay inankaas yar ee Baashe Morgan ee waqtigu masiirkii umada gacanta u geliyay isagoon melena u soo marin.

SICIID AW-MUHUMED

In muddo ah aniga oo aan daawan waraysi laga qaaday masuul sare oo ka tirsan kooxda Al-Shabaab, ayaan dhawaan daawaday waraysi lala yeeshay afhayeenka Al-Shabaab Cali Raage. Waxaana waraysiga la yeeshay suxufiga Xamse Maxamed, waxaana baahisay warbaahinta Dalsoor.

Waraysigaa oo laba qaybood laga dhigay labada ba waxa aan fursad u helay in aan daawado. Haddii aan si kooban u sheego waraysigan markii aan daawaday waxaa iiga baxay inuu yahay waraysi Al-Shabaab ay fursad u heshay inay bulshada farriintooda soo gaadhsiiyaan. Sababta oo ah, su’aalaha uu weriyuhu afhayeenka waydiiyey badankoodu waa kuwo jawaabahoodu ay sii caddaayeen oo marka hore ba mowqifka Al-Shabaab waafaqsanaa. Laakiin su’aashu waxay tahay; Al-Shabaab weriyeyaasha waa la col oo waxay ku jiraan bar-tilmaameedyada ay gumaadka iyo dagaalka ba kula jiraan, maxaa xilligan keenay inay ogoladaan in la waraysto? Haddii ba ay ogolaadeen in la waraysto sida dhacday ba intee in leeg ayuu weriyaha waraysanayaa uu madaxbannaani iyo kalsooni dareemayaa? Maxay yihiin su’aalaha mudan ee la waydiinayaa?

Haddii aan waraysiga ku noqdo, noociisu waa waraysiga dheer (long interview). Wuxuu u baahan yahay diyaarin iyo fikir xeel-dheer. Waxa si gaar ah la isu dul-taagaa kala xulashada su’aalaha mudan ee diiradda la saarayo iyo in waraysigu yeesho ujeeddo cad oo loo socda iyo geeddi-socod nidaamsan.

Inta badan su’aalaha uu weriyuhu waydiiyey afhayeenka Al-Shabaab waxay ahaayeen su’aalo kala madax bannaan. Marar kooban ayay dhacday inuu ku celiyo waxa loo yaqaanno (follow up questions) oo ah su’aalaha ka dhasha ee la socda su’aashii hore ee la waraystaha la waydiiyey.

Su’aalaha la waydiiyey afhayeenka ee aan sugayey jabaabta uu ka bixin doono waxa ka mid ahaa sababta ay dadka muslimiinta ah u laayaan una qarxiyaan. Wuxuu afhayeenku ku jawaabay in aanay dadka muslimka ah layn, balse ciddii ku xidhan kuwa uu dagaalku ka dhexeeyo sida dawladda iyo AMISOM aanay u tudhayn. Wuxuuna sheegay huteelada ay qarxiyaan inay iyaga ugu qoran yihiin xeryo ciidan, oo dawladdii degtay isla markaana ay madaxdda dawladdu seexdaan. Halkii ay ahayd in weriyuhu tusaaleyaal soo qaato oo uu afhayeenka waydiiyo may dhicin ee su’aal uu ku celiyey na sideedi uga ma jawaabin ee wuu baal maray.

Waxa la waydiiyey afhayeenka haddii ay urur ahaan rabaan inay dalka xukumaan sababta ay doorashada uga qayb geliwaayeen. Wuxuu ku tilmaamay baadil iyo xaaraan. Taasina waa jabaab iska caddayd inay doorasha ba iska daaye ay nidaamka ba diidan yihiin.

Waxa kale oo muhiim ahayd oo la waydiiyey afhayeen ahaan illaa xadka uu ka diirnaxayo dhallinyarada labada dhinac ba adeegsanayaan ee dagaallada ku dhimanaya. Wuxuu ba ku faanay in dhallinyarada xaggooda ku dhimanaysaa ay sharaf iyo karaamo ku dhimanayaan oo janno tegayaan. Halka uu kuwa ka soo horjeeda ee dawladda u dagaalamaya uu ku sheegay inay meel xun ku dhimanayaan. Markaa inuu ka naxo iska daaye wuxuu sheegay inuu dhimashooda ku faraxsan yahay isagoo kala qaaday.

Si guud su’aalahii la waydiiyey afhayeenka Al-shabaab waxay ahayeen kuwo jawaabihii uu ka bixiyey iyaga faa’ido iyo farriin gudbin u ahayd. Weriyuhu wuu muujiyey inay su’aalo kulul weydiiyo, balse muhiimada la raacayaa waxay tahay jawaabta uu bixiyey sida ay ahayd. Su’aal kasta oo la waydiiyo wuxuu waajafiyey sida rabaan oo ee ay socdaan.

Waxa aan jeclahaan lahaa in bahda Dalsoor aan mar kale weydiiyo su’aalahan soo socda, laakiin aan ka horraysiiyo’e waxa aad waraysateen nin isaga iyo kuwa uu afhayenka u yahay ba aaminsan in kuwa ka soo horjeeda ee ay la dagaalamayaan ay gaalo yihiin. In iyagu ay xaqa ku taagan yihiin oo ay diinta iyo dalka u dagaalamaan. Marka ay sidaa tahay idinka Dalsoor ahaan maxay ahayd ujeeda dhabta ah ee aad waraysigaa u qaadeen? Maxaad rabteen in waraysigaa uu ka soo baxo? Su’aalaha la waydiinayo afhayeenka miyaydaan falanqayn iyo rog-rogis ku samayn? In Al-Shabaab oo weriyeyaasha dil ugu xukuman oo weriyeyaal badani dalka uga qaxeen ay idinka idin yeelaan oo waraysi idin siiyaan maxay ka turjumaysaa? Ma xidhiidh gaar ah ayaa idinka dhexeeya? Intee in leeg ayaad dareensan tihiin inaad farriintii Al-shabaab meel fog aad gaadhsiiseen? Idinku dib u qiimayn ma ku samayseen waraysigaa iyo natiijadii ka soo baxday?

Dalsoor ahaan warbixinno kala duwan oo qiimo badan ayaad samayseen oo bulshada kaalin wax ku ool ah ayaad ugu jirtaan. Laakiin doorkan waraysigan aad afhayeenka Al-shabaab ka qaadeen anigu umaan bogin. Waxaana ay iga tahay talo iyo toosin.

Talo ahaan waxa aan soo jeedinayaa, macne weyn ma ah in aad waraysato masuul xilkiisu sarreeyo ama aad loo raadinayo, laakiin macnuhu wuxuu ku jiraa waa su’aalaha aad waydiinayso iyo xogta kaaga soo baxaysa. Waraysigaana waxa qiimo u leelaya marka aad ogtahay ee aad sii odorosi kartid nadiijadada ka soo baxaysa. Marka aad masuul su’aal weydiiso inaad si dhugan ula socota sida uu uga jawaabayo, inuu jawaabta guud maray, inuu maldahay iyo inuu sharaxaad kuu galay oo uu ku illowsiinayo nuxurka aad rabto.

Cabdishakuur X. Muxumed (Heersare)

Cabdiheersare01@hotmail.com

http://heersare1.blogspot.no/

Gen.Jidhif oo ka hadlay khatarta ay Somaliland ku keeni karto Saldhig Milateri oo UAE laga siiyo Berbera.

Muj. Maxamed Xasan C/laahi Oo Ahaa Halgamayaashii ururkii SNM isla markaana ah  Khabiir ku takhakhusay dhinaca militariga ayaa ka hadlay bixinta saldhiga militari ee xukuumada somaliland doonayso inay ka siiso  magaalada xeebeeda Berbera wadanka carbeed ee isu taga emirateka carabta, waxaanu Muj. Maxamed Xasan C/laahi (jidhif)sheegay in aanay wax faa,iido ahi ugu jirin Somaliland inay bixiso Saldhig militari, isaga oo sidaa ku sheegay mar uu la hadlayay warbaahinta.

waxaana hadaladiisi ka mid ahaa:

“Dagaalkii  labaad  ee dunida ka dib  waxay dawladaha aduunku u kala jabeen laba qaybood oo kala ahaa hanti wadaag iyo hanti goosi ,kaas oo wadan kastaa uu raacay xiligaa dhinaca uu u arkayay in ay maslaxadiisa tahay, inaga ka gobol ahaan  xiligaa waxa raacay Maxamed Siyaad Bare oo qaatay dhinaca hanti wadaaga, waxaana uu saldhig militari magaalada Berbera ka siiyay quwadii Ruushka isaga oo markaas door bidayay maaliyad,dhinaca dhismaha ciidanka iyo sidoo kale isagoo ku ilaashanayay kursigiisa,  balse hadiiba ay timaado isku dhac ka yimaada labadan mabaadi ee ay kala qaateen dawladuhu ogow  wixii khasaare iyo faa,ido ka yimaada waa in wadan kastaa ogaadaa in uu qayb ka yahay wixii  dhaca, tusaaale ahaan waqtigaas wadanka Kuuba waxa uu qaatay mabda,ii hantiwadaag, waxaanay bixisay saldhigii militari ee ugu waynaa oo ay yeeshaan wadanada qaatay mabda,a hanti wadaaga,xiligaas kuuba waxa ay lumisay xidhiidhka wadankii ugu waynaa ee ay jaarka ahaayeen oo ahaa dalwaynaha maraykanka.

Hadaba hadii aynu u soo noqono Somaliland oo ah wadan aan wax aqoonsi ah ka haysan dunida caalamka, kuna taala juquraafi ahaan meel starategy u ah wadamada bariga Africa, dhibaato intee leeg ayay ku keeni kartaa wadanada gobolka hadii saldhig militari lasiiyo Wadanka isku taga imaaraatka carabta? ” ilaa hada ma hayno waxa aynu ku baddalanano heshiiskan, runtiina waa la ogyahay in  xiligan wadanada carbeed ka siraadan tahay qadiyad quwadeed oo ay ku hirdamayaan wadano carbeed oo salka ku haysa dagaalada ka socda dalka Yemen, Markaa aniga ilama  aha in wax somaliland halkaa  u yaalaa jiro, waayo dhibta ka imanasa ayaa ka wayn ta ay xukuumadu ku galaso heshiiskan ayuu yidhi Muj. Jidhif.

Muj. Maxamed Xasan C/laahi (jidhif)  mar uu ka hadlayay dhinaca cadaawada jaarnimo ee ka dhalan karta basekan militariga ee xukuumadu ka siinayso magaalada Berbera Wadanka  isku taga Emiraateka carabta waxaa uu yidhi

“Ma laga yaabaa in saldhigaasi ina dhaxalsiiyo inay Somaliland ku Waydo Wadanka aynu Jaarka nahay ee Ethiopia Oo ay ku nool yihiin 100 milyan oo ruux , cilaaqaad iyo dano badanina inaga dhexeeyaan isla markaasna aanay isku fiicnayn wadamada carabta, waxay aniga  ila tahay inay xukuumadu ka fiirsato cawaaqibka ay keeni karto bixinta saldhigaasi waxaana taa ku taageersan ahay aragtidii uu ka qaatay  Muj. Ibraahin Dhagaywayne iyo aragtida ay ka qaaddan doonaan bulshada reer saaxil,” ayuu yidhi muj jidhif

Isagoo hadalkiisa siiwatana wuxu yidhi “Ugu danbayntii waxa aan  xukuumada u soo jeedinayaa in si xeeldheer oo lexejeclo ku jirto  uga fiirsato cawaaqibka uu Somaliland ku keeni karo saldhigaas militari”.

Gabogabadii  waxa uu Muj. Maxamed Xasan C/laahi (Jidhif) uga baryay Umada Reer Somaliland in  Ilaahay abaaraha ka soo jabiyo oo uu barwaqo ugu badalo xaaladan.

Si kastaba ha ahaatee hadalkan Muj. Maxamed Xasan C/lahi (jidhif)ayaa ku soo beegmaya xili siyaasiyiinta reer Somaliland aad u hadal hayaan qadiyadan dawlada Emaraatka lagu siinayo in uu saldhig militari ka dhigto magaalada Berbera iyada oo xukuumadu maagan tahay in waqti dhaw ay ku dhaqaaqdo arintan, waxaana siyaabo kala duwan  uga hadley xisbiyada mucaaradka taas oo xisbiga Ucid taageeray halka xisbiga Wadanina Uu diidmo qayaxan kala hor yimid.

Daawo:Beelaha Saaxil oo si mug & miisan leh ugu soo qulqulaya Waddani & Xaflado qurxoon oo lagu soo dhaweeyay

Daawo:Kelmad Muuse Biixi aad uga xanaaqo Maalmahan+Faysal & Cirro+Masuul Berbera ka dhoofiya Shixnado Libaaxyo ah oo Farta lagu fiiqay,Xaguusse u Diraa?.

Markii ay badatay hadal haynta ah odeygii inamadiisii baa u yimi oo yidhi aabahayo waannu kaxaynaynaa oo waa bestii ayay madaxtooyadu indha sarcaad dhigtay oo Silaanyo sadex wasaara dood la soo mariyey. Socodka Silaanyo waa mid bulshada indha heeda lagu sirxayo oo laga dhaa dhicinayo in madaxweynuhu caafimaad qabo. Abaaraha ayuu ka hadi lahaa haduu kari karaayo. Waxa cadaatay in ay Amina Weris inamadii u gurman lahaa aaba hood ay ka xoog roonaatay oo isaga oon ummada la hadli karayn lagu dul maamulayo ilaa doorasho laga gaadhayo. Hore ayay aduunka uuga dhacday madaxweyna jiifa oo hadana dalalka ay xukumaan dumar kooda iyo in ku fushata dana hooda khaas ka ah sidii Xabiib boorqiiba ee Tunis xukumi jiray oo gabadhiisu xilka hoos uula wareegtay markuu khal-khalay ama Mao Tsetung oo China xukumi jiray oo markuu xanuun sariirta la fuulay ay samays meen The Gang of Four oo gabadhiisu ka kow ahayd iyo woodrow wilson oo maraykan xukumi jiray oo isna gabadhiisu oo la odhan jiray Edith woodrow ay si qarsoodi ah USA u xukuntay ka dib markuu wadaad keedu xanuun saday. Tabtii baa Somaliland heysata oo Amina Weris, Morgan, Maxamoud Xaashi, Zamzam iyo Cali mareexaan oo miidhan baa xukunkii la wareegay. Markhaati waxa ka ah madaxweynaha qudhiisa oon haba yaraatee aan bulshada la hadli karin sua’al suxufi waydiiyeyna ka jawaabi karin. Dabeed taasi waxay dhali doontaa dubjirka oo yidhaa halkanay ka dhawday ee tolkay way hagranayaa oo dalka la bililiqeysto oo wadanku bur-buro. Somaliland qarka ayay u saarantay in ay masaxanto sababtana waxa iska le xukuumada taagan oo madaxweynihii la doortay ka bukooday kana gaboobay paarlamaan kii impeach garayn lahaana inta badani waa Kulmiye oo waa ka badh dumista dalka.

Abdi Mustafe
Abmustafe123@gmail.com

KULMIYE BARWAAQADII SHALAY DOORASHO DIIDAY ABAARTA MAATANA VOOD BUU RABAA .

SCM ALLAHA WEYNI ABAARTA HA INAGA SOO GAADHO.
ADUUNAYADA NIN NOOLOOW MAXAA ARAGTI KUU LAABAN.
MUUSA BIIXI WUXU SHEEGAY IN MADAXWEYENAHA MAXKAMAD
LA TAAGI DOONO HADII DOORASHADA DIB LOO DHIGO.CAJIIB.
KULMIYOO
ZEMEN BARWAADIINA AXSAABTA MUCAARIDKA ,SHACABKA SOMALILAND,
IYO BEESHA CAALAMKUBA KALA CAALWAYDAY IN DOORASHADA WAKHTIGEEDII
LA QABTO TII OO WAX CUDURDAAR AH LOO HAYEN DADKUNA BASH BASH NABAD
IYO CAANO KU JIRAY TAAS OO BEESHA CAALAMKU KA XIDHIIDH FURTEEN MAAMULKA
KULMIYE.
WAXA CAJIIB AH IN MAANTA AXSAABTA MUCAARIDKU MARYAYAAN XUSBULXAAKIMKII
HA II FADHIDO FOROW (POLLING BALLOOT).EE DADKEENA AAN U GURMANO,
KULMIYE WUXU TAAGANYAHAY MAXKAMAD BAAN KA XIGAA.

RUWAAYADII AW BUUSTAALE WAXA KU JIRAY .

CAANO WAAN KU DHINTAA.
DHIIGA WAAN KU DHERGAA.
SAMAHA WAAN KU DHINTAA.
XUMAHA WAAN KU DHERGAA.

XAGA SHARCIYADA DISTOORKA DALKEENU
WUXU KA MARAG FURAYAA IN DOORASHADA
LA QABAN KARIN HADII AAFO DHACDO SIDA
DAGAALO, ABAARO, DHULGARIIR,CUDURO IYO
WAX LA MIDA.
KULMIYE WUXU TAAGANYAHAY SHACABOOW
DHIMO AMA HA DHIMAN KURSIGAYGAAN RABAA
HADII LA DIIDO MADAXWEYENAHA MAXKAMAD BAA U TAAL.

XAAL WUXU MARAYAA MADAXWEYENE.

SHABEEL NIN RABAYSTAY RIDII KA CUN.
RAFIIQAY MAYSKU KAY ROGAY.

WADANI ADAA WADANI AH EE DADKAAGA
SIDAA UGU TUDH OO CIDNA UMA MAQNA
CEELNA UMA QODNA EE DADAALKII
BEESHA CAALAMKA HALKII KA WADA.
ALLAA IDINKU GARABGELI.

GUUUUUUUUUUUUUUUUL IYO GOBANIMO.

XAQ U DIIR

MUSA AW HASSAN LODOON

AWDALI DUBAI.

Maxa Sababay In Taliyaha Saldhiga Dekedda Berbera Mr. Cabdi Dacar Ibraahin inuu Isbaaro u dhigto Ganacsatada, kana Qaado Laalush+ Taliye Dacar oo Ku Baanay Inay Madaxtooyaddu Kaga Raali Tahay Biliqeysiga dadweynaha. W/Q  Cabdifatax Cali Faarax

Waxaan qalinka u qaatay edeb darro iyo dhaqan aanay lahaan jirin Ciidamada Booliska Somaliland iyo taliyaasha kala duwan ee dalka oo uu lasoo baxay taliyha saldhiga dekedda Berbera oo bilaabay inuu laalush qasab ah ka guro ganacsatada wax kala soo degta Marsada Berbera.  Taliyaha Saldhiga Dekeda Berbera Maxamed Dacar Ibraahim ayaa waxa uu dhibaateeya ganacsatada wax kala soo degta Dekeda Berbera, oo sida la sheegay uu waydiiyo lacagayoow aan sharci ahayn oo uu isagu iskii u sameystay. Taliyaha ayaan la garan cidda uu ka heysto awooda uu ku weydiiyo ganacsatada lacagaha aan sharciga ahayn ee uu ka qaato, arrintaas ayaa la sheegay inay  ganacsatadu si weyn uga biyo diiday, isla markaana ay sheegeen inaanay qaadi Karin lacagta baad ah ee uu qaado Taliyaha Saldhiga Dekeda Berbera, Maareeyaha Dekedda Berbera Eng. Axmed Yuusuf Dirir.

Hase-yeeshee Maareeyuhu waxba kama qadan, iyadoo la sheegay inuu Taliyuhu u hanjabay Maareeyaha laftiisa oo uu  sheegay inaan weliga cidna ka bedeli karin dekedda Berbera, oo awood dheeraad ah ka haysto xagga Beesha iyo sidoo kale qasriga madaxtooyadda.

Taliye Maxamed Dacar Ibraahim ayaa ah nin aad u kibirsan oo dadka kula kaca xadhig, hanjabaad, iyaga oo aan wax danbi ah ama carqalad ah ku haynin hawlaha ka socda dekeda Berbera, waxaanu si ula kaca qofku doono ugu xidhaa saldhiga uu Madaxda ka yahay ee Dekeda Ku yaala.

Dhinaca kale,  qaar kamid ah ganacsatada oo ka gaabsaday in magacooda la sheeciyo ayaa yidhi “Taliyaha Saldhiga Dekeda Berbera Maxamed Dacar Ibraahim ayaa ah nin musta kibira oo qab iyo kibir ka muuqdo hadh jeer oo u dhaqma Booliskii Maxamed Siyaad Barre dalka Xukumi jirey, waxaanu ku caan baxay xidha oo qabta uu yahay waxa Afkiisa ka soo baxa”.Sidaa waxa yidhi mid ka mida dadka Ganacsatada ee laabta bagaashka ah kala soo dega Dekeda Berbera. Taliyahan Maxamed Dacar Ibraahim oo beryahan-ba dadweynaha iyo ganacsatada la macaamisha dekeda Berbera ay cabashada ka muujinayeen ayaa ilaa hada Taliska sare ee Ciidanka Booliska Somaliland wax talaabo ah ka qaadin.

Sidoo kale Taliye dacar oo afartii  4-sanno ee ugu dambeeyay ka xoogsaday dekeda berbera & magaaladaba godob aad ubadan waxaanu hada sameeyaa inaanu inta badan ka bixin dekeda gudaheeda, iyo inuu wato mar kasta dhowr gaadhi isagoo bishiiba bedela gaadhi inta badana kaxaysta baabuur madmadow (black Small cars) balse maalinta labedelo sida uu yeeli ayaa is waydiin leh waxaanu 250% hada dhaafay ninkii meesha (taliyaha-dekeda) uga hoeeyay Mr Jibriil oo dadku aad uga caban jireen balse kaas hada waa la ilaaway oo isagii ayay u ooyayaan dadkii

Taliye dacar ayaa weli dadka inta taqaanaa ku ixtiraamaan aabihii (Dacar-Ibraahin) oo ahaa nin karaamo lahaa isla markaana ka mid ahaa odayaashii lama dhaafaan ka ahaa ee dalkan ilaa dowladii somalia sidoo kale ahaa Abwaan aad looga yaqaan dalka balse Taliye-dacar muu ilaalin karaamadii aabihii waxaana dhacday in maalin maalmaha ka mida odaay uu xidhay ulana dhaqmay si xun uu kuyidhi (Hadii uu aabahaa magac ka tago waa la madhaxshaaye adna maxamedow waxbaad moqolosaysaaye) si kataba ha ahaatee ninkaasi waa ku dheeraad berbera & dekedaba waxaanu u baahanyahay wax kaqabasho degdeg ah waxaana howshaasi utaalaa taliska guud ee ciimada (Wa-bilaahi-towfiiq)

Cabdifatax Cali Faarax

Berbera /Somaliland

fataax4144@gmail.com

Komishanow, Ma Quud Aan Jirin Qoryo u Gurobaa? Tiro-koobkiinna Dadku Ma Ku Digashuu Ahaa Haddii Aydaan Ku Go’aan Qaadanayn?

Allahayow “Haa” iyo “Maya” mar ha naga wada yeedhsiinin” ayay ku ducaysan jireen dadkeennii wanaagsanaa. Waxa kale oo Illaahay inna leeyahay, “LIMA TAQUULUUNA, MAA LAA TAFCALUUN”!

Iyaga oo ka duulaya duruufaha abaaraha dadka ku habsaday, isla markaana raba in ay ogaadaan in ay qaybin karaan kaadhadhkii cod-bixiyeyaasha, ayaa waxa ay Komishanku u baxeen xog-uruurin iyo kormeer ay ku tagayaan gobollada dalka. Waxa ay soo ogaadeen in gobolada Togdheer, Saaxi, Sool iyo Sanaag iyo weliba qaybo badan oo kamid ah Maroodijeex, ay dadkii ka hayaameen dhulkii ay deganaayeen ee ay kaadhadhka ka qaadan lahaayeen marka dambena ka codayn lahaayeen.

Waxa ay inoo sheegeen oo xogtoodii kusoo ogaadeen in gobollada gaarkood boqolkiiba kala-badh in ka badani (56% iyo wax ka badan) aanay qaadan karin kaadhadhkii ay ku codayn lahaayeen.

Haddaba, waxa la maqlayaa xisbiga Kulmiye iyo musharaxiisa oo ku adkaysanaya in aan la tixgelin natiijada kasoo baxday tiro-koobkii Komishanku sameeyey. La garay Muj. Muuse Biixii oo isagu ku deg degaya kursiga madaxweynaha sasna ka qaaday kordhinta, ciilna ka hayo hogaanka loo hayo isaga oo xisaabsaday in uu ku ruqaansan doono. Balse waxa la yaab leh, sababta Komishanku uga warwareegayo in uu go’aan kasoo saaro arrinta doorashada isla markaana dadka u cadeeyo go’aanka ka dhashay ogaanshaha ay ogaadeen in kala-badh wax ka badani aanay codayn karin.

Natiijada ay ka warwareegayaan WAXA AY LAMID TAHAY IYAGA OO OGAADAY CIDDA GUULAYSATAY OO KU DHAWAAQI KARI WAAYEY!

Haddaba, waxa indhaha dadku eegayaan dhegahana u taagayaan, bal sida ay ula dhaqmaan xaqiiqda ay indhahooda kusoo arkeen. Middaas oo ka markhaati ah, sida ay ugu dhiiran doonaan in ay daarasho qabtaan oo xaqiiqda ka hadlaan

Wa Billaahi Tawfiiq

Xassan Cabdillahi Dhay

Daawo:Wiil soomaali ah oo nasiib u yeeshay in loo qaado dalka Maraykanka Rafaad dheer ka dib

Click here

Click here

Dalkeena Baddi gaar ahaan Goboladda Bariga :- waxaa ka jirta Abaaro aad u Ba’an oo muddo soo jiitaamaySey , isla-markaana maanta taagan heer aad u daran oo biyaha iyo Cunto la’aantuba ay xadhkaha goosatay.
Weli lama hayo Roobkii iyo Raxmaadkii Alle u shubi jiray dadka iyo duunyaduba:- Jilaalkiina waa bilaabmay .
Dadku waa alle suge iyo cir dhowrayaal maruun eegaaya in alle subxaana watacaalaa Raxmaadkiisa u shubo , isla-markaana lagaga baxo baahida Bani,aadamka Oonka, Aafada iyo Saxariirkan dhacay.
Abaartan ayaa ka midda : Abaarihii ugu xumaa ee Somaliland soo mara .
sida dad badani ay sheegeen in marka ay dhamaato uun magaca ay qaadato madaama weli aanay soo afjarmin lakiin dadka qaar ayaa u bixiyey SIMA , kama ay tegin dad, duunyo iyo tacab kaleba. Dadku weli waa tabcaansan yihiin oo Beerka ayey ku hayaan dhulka . Dhimasho , Nafaqo daro iyo Cuduro-ba way jiraan kuwaasi oo dad iyo duunyoba saameeyay.
Anigu cidkasta oo ay khusayso ayaan ku dhaliilayaa in waqtigan doorashada laga hadlo iyo waqtigeeddii ha ku dhacdo. Waxa iska cad in caqliga aanu Ilaahay siin koox kaliya oo Bulshada ka midda., Lakiin aynu u baahanahay . in qofku fikiro oo u aqoonta Ilaahay siiyey xaaladaha yimaada ku waajaho.
Dadka u baahan in loo gurmado waliba xaalad aad u daran ku jira . Su.aal Sidee baa ayey ku dhacaysaa qof daruufahaas ku jira oon socon karaynba. inuu cod bixiyo oo goobta doorashada u soo socdo. mase joogaa goobtii uu iska diiwaan-geliyey ?
Waa in aan garanaa oo keliya : in dhinaca Gurmadka oo keliya laga qayb qaato oo ujeedadayduna tahay iskuma wadi karno Gurmad iyo Doorasho aynu kala du.no. ma dhibbaa ku jirta ? qaar aan sabab lahaynba waa la kordhin jirey.
waqi mucayina ayaa dib loo dhigi karaa . maxay ina yeelaysaa tollow?
Xilli adag oo abaareed ayaa lagu jiraa, haddana Raxmada ALLE Lagama quusan lakiin xaalada jirta : Qaybaha muhiimka ee Bulshaddu ka koobantahay waxay dhamaan sheegeen inay Doorashadu dib u dhac ku imanayo, madaama lagu jiro wakhti abaar aad u daran oo dadka hore u soo marin .waxaan se qabaa in cid walba oo tidhi Doorashadu way dhacaysaa in aanay waxba hubsan ee ay ku deg degtay,waxaan leeyahay siyaasiyiinta . dib ha u dhigan xafladaha iyo hawlaha doorashada ku saabsan. Maaha maalintii Aynu Doorasho Ka Sheekayn Lahayn , Balse loo baahay yahay in loo jeesto ama ay inaga muuqato in Gurmad la Sameeyo oo keliya, ABAARTA MISE DOORASHADA ?.
Hawshaa mudadda Doorashooyinkana Komishanbaa ayaa u xilsaaran , go’aan rasmiya ayaa looga baahanyahay iyo inay sheegaan inay Doorashadu dib u dhacayso ayaa laga sugayaa, waar dadku wuxuuu rabaa waqti la xaqiijiyo “Dibu-dhaca Doorashada”. oo bulshada xabad ku noqotay . xitaa dad malaa u dheg-taagaya . “In Ay Danahooda Qabsadaan”.
Miyey Dhacaysaa Doorasho Iyo Waa Waqtigee..?
Doorashada oo waqti mucayana ayaa laga sugayaa in Gudida Komishanka doorashadu shaaciyaan. haddii ay dhacdo: dib u dhigaasi , dib loo dhigay .
Waxay keenaysaa in cidkasta oo ay khusayso siiba xukuumadda Ganacsatadda iyo Xisbiyadaba u madax banaanaadaan ka qayb galka Taakuleynta Abaaraha.Daad-gureynta iyo Samata-bixinta dadka.
Iyamaa mudan shacabka iyo doorashadda ?
Xaalad Abareed ayaa jirta :- halays taakuleeyo oo cudada meel ha la iskugu geeyo ceeb maaha ee waa camalsane ha xumaysan.
Gudidda Doorashadda waxaa laydinka sugayaa:- Doorashadii waqtigeeddii ayaan ku qabanaynaa/ qabankari.mayno oo duruufo abareed ayaa dalka ka jira. si cad umadda ugu muujiya ku dhiirada. Waa xilkii laydiin doortay.
Waxa laga sugayaa in komishan ahaan aydaan noqon . sidii kuwii idinka horeeyey ee caalamku la yaabi jirey .
Wa bilaahi tawfiiq.
Adan Yusuf Elmi.

Hayb iyo Hogaan Ummadeed kee buu Muuse hannan karaa?
Muuse ma Hogaamiyaa, mise waa Hayb raac?
Inta aanan jawaab ka bixin waydiimahaa aan kor ku soo xusay, waxaan jeclaaday in daraasad,ka baarandag,iyo aragtiyooyin kala duwan ku eego, faallo iyo sharxa macquul ahna ka bixyo Astaamaha iyo Caalamadah uu leeyahay Hogaamiye.
Nin wax-garrad ah ayaa yidhi: Wax badan oo aad akhrido, wax aka muddan wax badan oo aad adigu is waydiiso.
Hadda taa macnaheedu ma ha, waxba ha akhrisan,laakiin ujeedaddu waxay tahay inaad miisaan iyo dheelitirba u yeesho Afkaarta iyo fikradaha tirada badan ee aad akhriyayso iyo kuwa maskaxdaada ka dhalan kara.

Sidaa awgeed waxay aniga ila noqatay inaan kaligay aniga oo xor ah, kan madax bannaan afkaaraha kale ee hareerahayaga laga warinaayo,in aan is waydiiyo ka baaraan dego kana fakiro
WAA KUMA RUUXA AAN KU TILMAAMI KARAA HOGAAMIYE.
Daraasadaydii iyo fikirkaygii waxaa ka dhasay ruux aan Hogaamye ku sheegayaa inuu soo buuxiyo shuruudahan soo socda.
Akhristow Astaamaha,Calaamadaha iyo Sifooyinka Hogaanku leeyahay aan ku bilaabo rumaynta iyo ku dhaqanka Diinta Islaamaka sifoheeda oo dhamaystiran.
Intaa ka dib aan usoo daadego arimahan soo socda:
Waa in uu yeeshaa Haybad,Sharaf iyo Burji Rabaani ah.
Waa in uu hanan karaa Qalbiyada iyo Maskaxaha Ummadda.
Qowlkiisa,wax qabadkiisa iyo ficilkiisuba waa inay boqolkiiba boql is yeeshaan.
Waa in uu yeeshaa hogaanku hadaf iyo himilooyin waa wayn oo ku waajahan ka midho dhalinta duruufaha tooska ak ee wakhtiga xaadirka ah hor taagan Ummadiisa.

Waa inuu noqdaa qof u dhuun daloola,fahan dheeraad ahna u leh xaaladaha markaa jira iyo kuwa qarsoon ee soo socdaba.
Go’aan qaadasho saamyn togan ku yeelata howlaha iyo himilooyinka horyaala.
U hogaansanta xaqiiqda iyo duruufaha dhabta ah eek u gadaaman degaanadiisa iyo guud ahaanba Dunida ineeda kale.

Waa inuu Awood ,Karti ,Haybad iyo Hufnaaba u yeeshaa xalinta iyo maaraynta khilaafyada iyo is maandhaafka ka dhex qarxa mujtamaca walaalaha ah.
Waa inuu dhug iyo dhagaysi ba u leeyahay, dhacdooyinka iyo dhanbaalada kaga immanaaya dhinacyada kala duwan ee mujtamac oo dhan.
Waa in uu fahan dheeraad ah u leeyahay hab nololeedka guud ee mujtamaca, Gaar ahaan inta hayntoodu iyo hadalkooduba yaryahay.

Waa inuu Quluubta dadaka saboolka ah ku yeeshaa maqaamo waawayn.
Waa inuu nidaam jihaysan oo yool cad tigsanaaya lahaadaa,arinkaas oo u cuntami kara Ummaddiisa.
Akhristoow waxay Su’aashu tahay Astaamahaa ,Calaamadahaa,iyo qodobadaa aan soo bandhigay Muuse Biixi markii aan ka baadhay,waxa hubaal ah in aanu mid qudha oo ka mid ah Astaamahaa hogaamiye laga rabo in aanu meel madhan ka joogo.
Ummad isku duuban oo si wada jir iyo waaxid waaxidba ah isu huwan, kuna waajahan geedi dheer oo hawl iyo tacab badanniba ka sokeeyo,ma hannan karo,kumana hammiyi karo Muuse iyo kuwa iyo kuwa la hal maala ee hareeraha ka taaganni.

Waxa kale oo taa barbar socota in aanu Muuse Caqli, Cashir iyo Culuuntoona u lahayn, isla markaana aanu heli karin Maskaxaha shacabka uu isagu shan siyood oo kala duwan u wax yeeleeyay.

Muusoow Garoowshiyo keen,ama Gardarro keen,ama Garnaqso,ama ha Garnaqsan,ama Gafuurka tag,ama Ganafka tag,ama sii Galgalo ama soo Galgalo,ama soo Gurguuro ama sii Gurxan,Hubaal waxaa ah in manta ay ku hor taallo hadalkii ahaa: Tallo Waa mar aad garnwaydo, iyo mar aad gaadhi waydo?
Hore Soomali waxay u tidhi : I arkaay ,I qariyaay baa ku xigta.
Waxa badan oo aad hore u tidhi waxay si wayn ugu xirdhan yihiin qalbiyada dad badan oo ay ka mid yihiin ABTIYAASHAA.
Muusoow hadaladaadii dahabiga ahaa waxaa ka mid ahaa:
ANIGOO WAX DILLI KARA
 DUCO QAADAN MAAYEE
 DABCI QORIGU HA I FARO.
Wada arki doonee marka uu QORIGI DABCI KU FARO.

Halkaa waxaa iga caddaatay in aanu Muuse Biixi aanu ahayn ,noqona Karin Hogaamiye Ummadeed ama Hogaamiye Xusbi.
Bal aan usoo noqon Waydiintii kale ee ahayd: Muuse Biixi Ma horjooe Reebaa?
Si aan Su’aashan uga jawaabo,bal aan ka yar horaysiiyo hadalo aan is leeyahay waxay kaa caawin doonaan xal u helid waydiinta.
Jamaal Ali Hussein waxa hadallo uu leeyahay ka mid ahaa ,Aniga iyo Muuse Biixi Geelaa isu gu kaaya jira,taa soo macnaheedu yahay in ay isku qolo yihiin, qaadhan wadaag qabiil ku salaysana ka dhaxeeyo.
Hadallo kale oo kuwaa la macno ah waxaa laga hayaa Cali Guray oo yidhi:
Anigu haddii aan ahay Cali Guray waxaan raacayaa,waxaan u codaynayaa ninka uu ILLAAHAY i baday,taas oo isna uu ula jeedo waxaan hayb,hiil,hoo,iyo codba la wadaagaa Muse Biixi.
Hadaladaasi waxay Millad iyo Markhaatyiba u yihiin in ay ku raaceen oo qudha hayb ay sheegayn in la wadaagaan Muuse,taasina waxay marag madoon u tahay inuu Muse yahayh Horjooge Reer.
Akhristoow aan qoraalkaygan ku soo gunaanado,marka aad adigu haraadan tahay Kuwa ku faro xasha biyaha loo yaqaan mooye sax,Kuwa ku fooldhaqda Fanta,Coca Cola, ama Pepsi.
Marka aad la daalaa dhacayso duruufaha jilaalka iyo quud yarida,Kuwa baadi goobaya kiniinka dibirada dejiya.
Kuwa marrka aad la daalaa dhacayso waayhay,Kuwa markaad tabaalaysantahay daacaa qudhmaaya, Kuwa marka ay abaaro ku gu habsadaan, doorasho iyo cod ka sheekaanayaa Ahkristoow sideedbaad ula jaanqaadaysaa?
Aan ku sii taageero qoraalkayga hadaldan soo socda:
ISAGOO DAREEN QABA
DUQA DHAWAAQAY MAANTEE
DOORKAYGII WEYEE
HALA IA DOORTO YIDHIYOO
HORTA DUUNYADII IYO
MEE DADKII CUDAYN LAHAA
Qoraalka oo halkaa ii maraaya Ayaa waxaan xasuustau hadlakii ahaa:
HABLLO KA QABO
HALNA KUMA LIHI
HABEEN UMA HOYAN
EE WAY IGU HESHOO
 WAY IGU HABSATAY.
Intaa aan sii raaciyo wax i diraaya:
GARASHADAA DIGTOONOW
IGU TIDHI DAIYAAR NOQN
DAMMIIRKAA DHAWAAQ IYO
UGU YIDHI DAREEN CELI
DABEED INTAAN IDHI
U DIRNOOW SABOOLKA IYO
DAN YARE WARKIISA IYO
DAA’IMAN MISKIINKA IYO
DIBJIRKA IYO AGOOMAHA
DIBADAHA WAREEGA

WAA HADAL DARDAARAN AH
DAREEN IYO XANUUN LEH
DAMQASHO IYO AQOON LEH
DUURXUL IYO UJEEDLEH
GO’AAN IYO DULQAAD LEH
CUDUD IYO DIFAAC LEH
MARIN IYO DARIIQ LED
DASTUUR IYO NIDAAM LEH

Eng. Abdi Omar Sodani

Denmark

awarmoge@gmail.com

Daawo:Muuse Biixi oo ay ka daadegi la’dahay Mudo-kordhin ay Mucaaradku sababayeen,Muxuuse ku diiday?