Daawo:Xisbiga Waddani oo Hadda war cusub soo saaray
48 Arday oo ku Dhaawacmay Dab ka Kacay Dugsi ku yaal Hargeysa
48 Arday oo ku Dhaawacmay Dab ka Kacay Dugsi ku yaal Hargeysa
Haweenay intay iska furtay Ninkii ugu taajirsanaa dunida Guursatey Macallin Ciyaalkeeda u dhiga Maadada Sayniska
Haweenay intay iska furtay Ninkii ugu taajirsanaa dunida Guursatey Macallin Ciyaalkeeda u dhiga Maadada Sayniska

MacKenzie Scott, oo ahayd xaaskii hore ee Jeff Bezos oo mar ahaa ninka ugu taajirsan adduunka ayaa guursatay macallin saynis ka dhiga iskuulka ay carruurteeda dhigtaan.
Ms Scott ayaa ka mid ah haweenka dunida ugu taajirsan waxayna bixisay in ka badan $ 4bn (£ 2.9bn) hantideeda.
Wararka la xiriira guurkeeda iyo Dan Jewett ayaa lagu shaaciyay website-ka hay’adda samafalka ee Giving Pledge.
“Dan waa nin aad u wanaagsan, waana ku faraxsanahay guurkooda,” ayuu Mr Bezos ku yiri hadal uu soo saaray.
Ms Scott, oo hantideeda lagu qiyaaso $ 53bn sida ku cad Forbes, ayaa sheegtay inay dooneyso inay bixiso inta badan.
Tan iyo markii ay kala tageen iyada iyo seygeedii hore waxay bixisay lacag dhan 1.7 bilyan oo doollar oo kaalma ah.
Lacagahan ayay sheegtay in ay ku bixisay arrimo ay kamid yihiin goobo waxbarasho, wax ka qabashada isbadelka cimilada iyo arrimaha caafimmaadka.
Haweeneydan ayaa waxay is-guursadeen Bezos kahor inta aanu asaasin Amazon, waxayna mar kamid ahayd shaqaalaha shirkadda Amazon, haseyeeshee markii ay kala tageen ayaa waxay heshay boqolkiiba afar hantida shirkadda.
Boggeeda qoraaga Amazon ayey ku sheegtay inay “ku nooshahay Seattle iyada iyo afarteeda carruur ah iyo seygeeda Dan.” Wuxuu wax ka dhigaa iskuulka ay dhigtaan caruurteeda.

Haweeneydan ayaa markii ay dalbatay furriinka waxay heshay hanti dhan 35.6bn bilyan oo doollaar, waxayna taas keentay in ay kamid noqoto haweenka adduunka ugu taajirsan iyadoo aanan wax dhib ah u marin helidda hantidaas.
35.6 bilyan waa lacagta keliya ee ay ka heshay asaasaha shirkadda Amazon oo ay kala tageen, waxaase la qiyaasayaa in lacag intaas ka badan ay leedahay.
Haweeneydan ayaa afar caruur ah u heysa madaxa shirkadda Amazon, waxayna aqal galeen sanadkii 1993.
Ms Scott waxay hada ku jirtaa kaalinta 22-aad ee qofka ugu taajirsan dunida halka Mr Bezos uu kaalinta koowaad ku jiro hantidiisa $ 177bn.
Waxyar kadib markii ay kala tageen Bezos, waxaa ay ku biirtay olole ballan qaad oo la sameynayay, kaas oo ay qeyb ka ahaayeen maalqabeeno sheegay in ay doonayaan in qeyb kamid ah hantidooda ay rabaan inay bixiyaan.
Website-ka The Giving Pledge waxaa loo sameeyay dadka bilyaneerada ah ee ballanqaada inay hantidooda qaar ka mid ah ugu deeqayaan hay’adaha samafalka..
Lacagtan ay bixisay 12 kii bilood ee lasoo dhaafay ayaa timid xilli dunida ay la daala dhaceyso saameynta ka dhalatay waxyeelada cudurka corona.
Daawo:Xildhibaano ka dareenceliyey Khudbad sanadeedkii M/weyne Muse Biixi ka hor jeediyey labada Gole Barlamaan
Khudbad-Sannadeedka 2021 Ee Madaxweyne Muuse Biixi ka horjeediyey Labada Gole Barlamaan




Gudiga Doorashooyinka Somaliland oo soo saaray Liiska Tirada Dadka Isdiiwangeliyey

Annual Constitutional Address of The President of the Republic of Somaliland H.E. Muse Bihi Abdi

Daawo:Muqaalka M/weyne Biixi oo socod luga ku soo galay Kaanboolka Barlamaanka
Daawo:Komishanka Doorashooyinka Somaliland oo war cusub soo saaray
UK calls for 30% women’s quota in Somali elections
Press Release
08/03/2021
UK calls for 30% women’s quota in Somali elections
To mark International Women’s Day (IWD2021), British Embassy Mogadishu today co-hosted virtual event with HearWomen International and LeadNow Somalia, a grassroots organisations dedicated to increasing women’s participation in politics and public office.The event aimed at celebrating Somali women for their fantastic contribution to Somalia and Somali politics.
The event was attended by a cross section of Somali women ranging from political, civil society and grassroots organisations. Discussions focused on the role of Somali women in the elections and leadership.
Ahead of Somalia’s upcoming elections, the UK’s Development Director Damon Bristow urged all Somali stakeholders to honor the commitment made to implement the agreed 30 percent women’s quota in the planned elections.
Damon Bristow, Development Director, said:
“Today’s commemoration of International Women’s Day in Somalia comes at a significant time in this political season. Somali women have made great strides in the public and political spheres, including a 10 percent increase (from 14% to 24%) in the representation of women in the Federal Parliament since 2016. We call on stakeholders to adhere to the 30% quota as enshrined in the constitution.”
“In Somalia, women and girls are at the heart of our programming which ranges from support to greater participation by women in politics and leadership, to activities aimed at robustly challenging harmful practices.”
The UK is also supporting promotion of a more inclusive political settlement in Somalia, including support to Somalia’s constitutional review process and preparations for inclusive and representative national elections.
Also in attendance at the event was Somalia’s Minster of Women and Human Rights Development H.E Hanifa Mohamed Ibrahim.
She said: “The Somalia government is committed to pushing for policies to make systematic change and achieve 30% women quota. The Ministry of Women is also working to establish legislations on sexual offenses and children’s rights.”
Fawzia a Member of Parliament and the Chairlady of the National Development Party said:
“Somali women have a lot of potential and it is crucial that all partners work together to unlock their potential. We need to ensure that the women quota is achieved in this elections and women are given their rightful place in leadership positions
International Women’s Day has been observed around the world since 1975, to celebrate the social, economic, cultural and political achievements of women. The day marks a call to action for accelerating gender equality.
Madaxweynaha Jabuuti oo ka hadlay Xasarada & Khilaafka Somalia & kenya+Sababtu ug jawaabi waayey Eedihii Xukumada Farmaajo Tunka u saartay
Khilaafka Soomaaliya iyo Kenya: Madaxweynaha Jabuuti oo ka hadlay xiisadda labada waddan

Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa ka hadlay xiisadda Soomaaliya iyo Kenya, isagoo markii ugu horreysay ka jawaabay dhaleeceyn uga timid dhinaca xkuumadda federaalka Somaaliya.
Dabayaaqadii sanadkii lasoo dhaafay, waxaa mar kale cirka isku shareeray xiisadda sii xumeyneysay xiriirka labada dal, kaddib markii dowladda federaalka Soomaaliya ay dalka dariska la ah ee Kenya ku eedeysay in ay farogalin ku heyso arrimaheeda gaarka ah.
Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo dhigiisa Kenya, Uhuru Kneyatta ayaa bishii December isku arkay shirkii IGAD ee ka dhacay dalka Jabuuti, inkastoo ay wehlinayeen Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed iyo Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle.
Jabuuti ayaa xilligaas loo xil saaray in ay dadaal u sameyso sidii loo dajin lahaa xiisadda heerka sare joogtay ee labada dal, islamarkiina waxay Jabuuti sameysay guddi xaqiiqo raadin ah oo soo baara tabashooyinka ay Soomaaliya qabtay.
Hase ahaatee, xaaladda ayaa waji kale yeelatay kaddib markii dowladda Soomaaliya ay aad uga carootay natiijada guddigii Jabuuti oo muujisay in ay “inta badan waxba kama jiraan ahaayeen eedeymihii ay Soomaaliya u jeedisay Kenya.
Muxuu yidhi Madaxweynaha Jabuuti?
Madaxweynaha Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle, oo BBC-da wareysi siiyay ayaa markii ugu horreysay tan iyo xilligaas ka hadlay xasaradda labada wadan.
Geelle ayaa sheegay in lagama maarmaan ay tahay in la hagaajiyo xiriirka Muqdisho iyo Nairobi
“Xiriirka Soomaaliya iyo Kenya way ku khasban yihiin in ay wadashaqeeyaan, in ay xiriir fiican yeeshaan, in ay is isxtiraamaan, dadku ay wax wada qabsadaan,” ayuu yidhi isagoo si adag u hadlayay.
Waxa uu intaas ku daray in labada waddan ay daris yihiin, islamarkaana aysan sina u kala maarmin.
“Labada dal dadkoodu waligoodba way wada noolaayeen, wayna wada noolaan doonaan. Waxaan nahay dad wax wada qabsada, wada dhashay, khilaafna wuu yimaadaa wuuna baxaa, laakiin dadku ma guurayaan, dalkuna ma guurayo,” ayuu sii raaciyay hadalkiisa.
Madaxweynaha Jabuuti ayaa sharraxay sababtii uu dowladda Soomaaliya ugu jawaabi waayay markii ay ka caroortay sida ay Jabuuti u wajahday khilaafka Soomaaliya iyo Kenya.
“Tan ugu horreysa, Soomaaliya iyo Jabuuti cid kala kaxeyn karta ma jirto, tan labaadna howshan waxay ku timid dalab uu madaxweynaha Soomaaliya ku soo bandhigay shir madaxeedkii IGAD, oo nala yiri ‘idinkaa ugu dhowe bal soo eega’, waan iska diidi karnay oo waan odhan karnay cid kale u dirsada, laakiin kalgacal baan u oggolaanay,” ayuu yidhi.
‘Shir madaxeed baa lala sugayaa’
Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu yidhi: “Waxa aan soo aragnay iyo waxa aan qornayna ragga Soomaaliyeed ma aysan aqrininba runta haddii la fiiriyo, mana garanayaan wixii ku dhex jiray meeshaas. Shir madaxeed baa lala sugayaa oo arrintaas lagu faaqidi doonaa ayaa ku qoran, waxa loo buunbuuniyay ee loo qeyliyay annagu ma garaneyno.”
Waxa uu sidoo kale shaaca ka qaaday sababta uu xilligaas uga jawaabi waayay caradii dowladda Soomaaliya ay ka muujisay tallaabadii Jabuuti.
“Waan iska diiday inaan jawaab iyo waxba ka bixinin arrintaas, maxaa yeelay dabka haddii lasii huriyo dhibaato unbuu keenayaa. Wax weyn ma aha arrinkaasina wuu iska dhammaanayaa haddii Alle yiraahdo,” ayuu yidhi madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle.
Dacwadda Badda
Arrinta Soomaaliya iyo Kenya ma aha mid ku kooban farogalinta ay Soomaaliya ka cabatay iyo arrimaha gobolka Gedo oo kaliya, balse labada waddan ayaa sidoo kale waxaa u dhaxeeyay muran dhinaca xadka badda ah oo in muddo ah soo jiitamayay.
Maalmaha soo socda waxa ay mar kale indhaha warbaahinta caalamka ku mashquuli doonaan khilaafka diblomaasiyadeed ee dalalka Soomaaliya iyo Kenya, iyadoo la filayo in 15-ka bishan ay maxkamadda caalamiga ah ee Caddaaladda (ICJ) billowdo dhageysiga kiiska dacwadda Badda.
Kenya ayaa dhawaan dalbatay in mar kale dib loo dhigo dhageysiga kiiska inkastoo garsoorka maxkamadda iyo dowladda Soomaaliya labaduba ay arrintaas ku gacan seyreen.
Maanta ayuu guddiga Soomaaliya u qaabilsan kiiskaas ka dhoofay magaalada Muqdisho, waxaana ay u diyaar garoobayaan in ay dacwada uga qeyb galaan maxkamadda.
Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya, Mahdi Maxamed Guuleed, oo hoggaaminaya guddiga matalaya Soomaaliya ayaa sheegay in ay rajo fiican ka qabaan kiiska.
Kenya ayaa heysata fursad ay dhageysiga dacwadda uga qeyb gasho qaab maqal iyo muuqaal ah ama in wakiilladeedu ay ku xaadiraan xarunta ICJ.
Daawo:Foosiya Yusuf X.Adan oo sirro ku saabsan Badda Somalia fashilisay Maxayse ka tidhi qadiyada Al-shabaab
Nin Soomaali ah oo uu ku nool waddooyinka Faransiiska+Sababta ku keliftay?

Nin Soomaali ah oo ku nool dalka Faransiiska ayay danta ku khasabtay in uu ku noolaado waddooyinka dalkaas kadib markii labo dal ka tirsan Yurub ay u diideen inay magangelyo siiyaan, sida ay ku warrantay wakalaadda wararka Turkiga ee Anadolu.
Axmed Maxamed ayaa Anadolu u sheegay in Faransiiska uu diiday in magangelyo uu siiyo kadib markii 2 sano uu sugayay codsi uu dirsaday isla markaana waxaa xoog looga saaray xarun la geeyo dadka magangelyada la siiyo.
Wuxuu sheegay in Belgium ay meesha ka saartay codsi uu uga raadinayay magengelyo, muddo 11 bilood ah ayuu ku sugnaa xeryo ciriiri ah oo ay ku sugan yihiin dad muhaajiriin ah.
Wuxuu intaas ku daray in kiiskiisa uu u gudbiyay maxkamadda racfaanka balse mar kale loo diiday in magangelyo la siiyo, sanadkii 2017-kii ayuu dib ugu soo laabtay Faransiiska.
“Waxaan ku suganahay xaalad daran, waxay iiga tageen in aan ku noolaado waddooyinka xilliggan uu dunida saameeyay cudurka safmarka ah, nolosheyda halis ayay ku jirtaa, dib ugama laaban karo dalkeyga” ayuu yiri Maxamed oo u warramayay wakaaladda wararka ee Anadolu.
Dhalinyaro ka soo jeedda dowlad deegaanka Soomaalida oo ka mid noqday Ciidamada Cirka (Duuliyayaal) ee Itoobiya.
Dhalinyaro Soomaali ah oo ku biirtay ciidamada cirka ee Itoobiya
Dhalinyaradii ugu horreysay oo deegaanka Soomaalida ee dalka Itoobiya ka soo jeeddo oo ku biirtay ciidamada cirka Itoobiya ee noqda Duuliye iyo Farsamayaqaan diyaaradeed ayaa tababrkooda billaabay.
Labadan dhalinyarada ah oo loo kala qatay Duuliye iyo Farsama yaqaan diyaaradaha ciidamada ayaa sheegay iney caqabado xagga qoyska iyo bulshadaba ay kulmeen balse ay ka gudbeen maadaamaa ay xiiseynayeen iney mar un helaan fursad ay cidamada cirka dalka Itoobiya kaga mid noqdaan.
Dhalinyaraduna waxay sheegeen fursadda iney ku heleen qoondo Soomaali ahaan loo siiyey kaddibna imtixaanka dugsiga duuliyanimada lagu qaaday oo ay ku guuleysteen.
Cadnaan Cali Ibraahim oo loo qaaday farsamaqayaqaan diyaarad ciidan ayaa BBC u sheegay in weligiisa uu ku haminayay in uu ku biiro ciidamada.
Daawo:Wiil reer Somaliland ah oo Ikhtiraacay ama hindisay Gaadiid & Qalab Cajiib ah
War degdega:Weerar Madaafiic ah oo lagu qaaday Xalane oo ah Bogcada Safaaradaha & Hayadaha Caalamku ka degan yihiin Muqdisho
Weerar madaafiic ah oo lagu qaaday Xalane oo ah Bogcada Safaaradaha & Hayadaha Caalamku ka degan yihiin Muqdisho

War goordhow warbaahintu heshay ayaa sheegaya in weerar madaafiic ah lagu qaaday xerada Xalane ee magaalada Muqdisho, oo ah halka ay degan yihiin safaaradaha dalalka caalamka iyo hay’adaha caalamiga ah.
Ilo-wareedyo ku sugan xerada ayaa warbaahinta u sheegay in qiyaastii 6 hoobiye ay ku dhaceen gudaha xerada. Weli ma cadda khasaaraha ka dhashay weerarkan, iyo halka ay si gaar ah ugu dhaceen.
Xerada ayaa la filayaa inay dhowaan marti-geliso kulan ay goobjoog ka tahay beesha caalamka oo dhex-mari doona madaxda dowladda federaalka iyo kuwa dowlad goboleedyada, kulankaas oo looga hadlayo muranka ka taagan doorashooyinka Soomaaliya.
Diyaarad sida Ciidamo Kumadoosa oo Turkiga lagu soo tababaray oo ka degtay Muqdisho
Madaxweynihii ugu beenta Badnaa ee soo xukumada Dalka Maryakanka

Madaxweynihii hore ee Mareykanka, Donald Trump, waxaa inta badan lagu eedeyn jiray in uusan runta qaddarin jirin. Sidaasoo ay tahayna qaar ka mid ah madaxweyneyaashii ka horreeyay ayaa soo sheegi jiray been isugu jirta mid layaab leh iyo mid naxdin leh intaba. Haddaba waa sidee marka la is barbar dhigo iyaga iyo Trump?
Markii Saadaam Xuseen uu qabsaday boqortooyada Saliidda hodanka ku ah ee Kuwait bishii August ee sanadkii 1990-kii, Madaxweynihii xilligaas ee Mareykanka, George HW Bush, waxa uu si caro leh u yidhi: “Arrintan ma istaagi doonto.”
Laakiin xilli ay ciidamada Mareykanka kusii qulqulayeen Khaliijka, shacabka Mareykanka waxay shaki ka muujinayeen marmarsiiyada loo heysto in la qaado tallaabo militari.
Dowladdii Kuwait oo dibadda ka joogtay waddankeeda ayaa shaqaaleysiisay shirkad Mareykanka laga leeyahay oo ka shaqeysa xiriirka dadweynaha, oo lagu magacaabo Hill & Knowlton, taasoo xafiiskeeda Washington DC uu maamulayay madixii hore ee golaha Wasiirrada Bush.
Shirkadda ayaa soo diyaarisay marqaatifur ay sameyneysay gabar 15 jir ah oo magac looga dhigay “Nayirah” taas oo Golaha Wakiillada Mareykanka ilayoo ilmeyneysa u sheegtay Bishii October, 1990, in ciidamada Ciraaq ay gudaha u galeen isbitaal ku yaalla KUwait, kaddib ay carruur dhalooyinka lagu xannaaneeyo ku jira ka saareen dhulkaoo qabow ahna u dhigeen si ay u dhintaan.
Wariyeyaasha ayaa loo xaqiijiyay in Nayirah ay magacaas u isticmaaleysay cabsi ay ka qabtay in qoyskeeda lagu dhibaateeyo waddankeeda.
Hase yeeshee markii uu dagaalka dhammaaday waxaa la ogaaday in gabadhaas uu dhalay safiirkii Kuwait u fadhiyay Mareykanka. Sheekadeedana waxay ahayd mid aan gabi ahaanba sal iyo raad toona lahayn, sida uu John MacArthur ku sharraxay buuggii uu ka qoray dagaalkii Khaliijka ee 1991-kii.
Bush waxaa warbaahinta laga duubay isagoo sheekadan soo xiganaya ugu yaraan lix jeer, si uu buunka dagaalka u afuufo.

“Ilmo ayaa laga saaray dhalooyinka lagu xannaaneeyo waxaana sida qoryaha dabka lagu shido loogu daadiyay dhulka,” ayuu yidhi oo mar khudbad u jeedinayay ciidamada Mareykanka ee ku sugnaa Sacuudiga.
Sanadkii 1991-kii si dirqi ah ayey Aqalka Senate-ka ku ansixiyeen qaraarkii Bush ee dagaalka lagu qaadayay. Lix Senator ayaa laga soo xigtay in sheekada carruurta isbitaalka ay ahayd marmarsiiyo lagu raadinayay fasaxa dagaalka, sida MacArthur ku qoray buuggiisa.
Maalmo kaddibna waxaa la billaabay holwgalkii Saxaraha.
Haddaba waxay u muuqataa in carruurta ay run ahaantii dhinteen kaddib markii dhalooyinkooda laga saaray xilligii uu socday Dagaalkii Khaliijka. Waxaa dhacdooyinka noocaas ah si sax ah loo soo tabiyay markii ciidamada cirka ee uu Mareykanka hoggaaminayay bullaabeen duqeymaha culus.
Habeenkii ugu horreeyay ee ay duqeynta billaabatay, markii ay fiilooyinkii korontada ku go’een madaafiicda, hooyooyin naxsan ayaa carruurtooda ka saaray qalabkii dhalooyinka ahaa ee ku jireen oo dhex yaallay isbitaal ku yaalla magaalada Baqdaad, iyagoo ula cararay meel qabow ah oo ay duqeynta uga gabanayeen, halkaasna waxaa ku geeriyooday in ka badan 40 carruur ah, sida lagu xusay maqaal uu daabacay wargeyska New York Times.
Waxaa jiray dad lagu qiyaasay kumannaan qof oo lagu dilay dagaalkii socday 42-da maalmood.
Inkastoo waligeed aan la xaqiijinin in Bush uu ka warqabay in sheekada carruurta ay ahayd mid been abuur ah, haddana Aqalka Cad ayaa si guud looga filayaa in uu xaqiijiyo sheegashooyinka madaxweynaha – gaar ahaan marka ay yihiin kuwo aad naxdin u leh.
Wariyeyaasha Mareykanka waxay ku guul darreysteen in ay ogaadaan marqaatifurka beenta ah ee Nayirah ilaa intii uu dagaalka ka dhammaaday. Muranka badan wuxuu ka dhashay markii dhawaan la qoray taariikh nololeedkii soo jiidashada lahaa ee Bush iyo wararkii laga soo tabinayay madaxweynenimadiisii markii uu geeriyooday sanadkii 2018-kii.
Hase yeeshee, eedeymaha ku saabsan in madaxweynaha uusan runta qaddarineynin waxay warbaahinta xaqiijin joogto ah ku sameynayeen intii uu xilka hayay Mr Trump.

Wargeyska Washington Post ayaa haya xogta ku saabsan hadalladii Trump – oo gaaraya in ka badan 30,000 – kuwaasoo uu wargeysku sheegay in ay ahaayeen hadallo been ah ama kuwo uu madaxweynaha dadka ku marin habaabiyay.
Qaar badan oo ka mid ah hadalladaas, sida kuwa ku saabsan ciyaaraha golf-ka ama hantidiisa ama xitaa mar uu sheegay in isagoo isusoobax sameynaya uu baraf da’ay, dhammaantood wax muhiimad ah malaha.
Balse qaar kale, sida sheegasho ku saabsan in uu si ulakac ah dadka Mareykanka ugu marin habaabiyay arrimaha fayraska corona, ama hadalkii aan caddeynta lahayn ee uu ku sheegay in doorashadii Aqalka Cad ee 2020-kii lagu shubtay, ayaa noqonaya kuwo dhaawac weyn sababay.
Benjamin Ginsberg, oo ah qoraa aruuriya beenta Mareykanka ayaa sheegay in madaxweyneyaasha qaarkood ay ka daran yihiin kuwa kale.
Wuxuu soo qaatay hadallo uu madaxweynihii uu dhalay Bush, ee George W Bush, dadka Mareykanka ah uga gaday si ay u oggolaadaan weerarkii uu ku qaaday Ciraaq.
Waxaa ka mid ah in uu iska dhaga tiray shakiga ay sirdoonka ka muujinayeen in maamulkii Saadaam Xuseen uu heystay hub si ba’an wax u burburin kara, iyo in uu ku doodayay inuu xitaa heysan karo nuclear uuna xulafo la yahay Al-Qaacida.
Prof Ginsberg wuxuu sheegay in hadallada beenta ah ee horseeday tallaabada militari ay ahaayeen kuwa ugu saameynta xun, Trump-na uusan ahayn mid sameeyay wax ka xun waxyaabihii ay soo sameeyeen madaxweyneyaashii ka horreeyay.
Dad badan oo ku xeel dheer taariikgda waxay sheegaan in beenta madaxweyneyaasha Mareykanka lagu eedeeyo ay kasoo billaabatay Lyndon Baines Johnson, inkastoo uusan ahayn madaxweynihii ugu horreeyay ee arrimahaas lagu sheegay.

JFK walaakiis, Robert Kennedy, ayaa mar hadda ka hor isagoo ka hadlaya Robert Kennedy yidhi: “Wuxuu si joogto ah been uga sheegaa wax kasta. Wuxuu been sheegaa isagoo aan ku khasbaneyn.”
Beenihii uu Johnson ka sheegay dagaalkii Vietnam waxaa ka mid ahaa in uu isticmaalay weerar dhinaca baddana uu sheegay in Bishii August, 1964 la fuliyay, kaas oo aan waligiis ka dhicin gacanka Tonkin balse uu doonayay oo kaliya inuu dagaalka kusii huriyo.
Madaxweynihii xilka kala wareegay, Richard Nixon, ayaa markii uu doorashada u taagnaa ballan qaaday in uu “si sharaf leh” u soo afjari doono colaaddii Vietnam, ka hor inta uusan dagaalkaas kusii xoojinin bambooyin si qarsoodi ah loogu garaacay Cambodia oo dhexdhexaad ahayd.
Haddana wuxuu qariyay fadeexaddii Watergate si uu fursad uga ilaaliyo siyaasiyiintii kasoo horjeeday. Arrintaasina waxay burburisay madaxweynenimadii Nixon.

Qaar ka mid ah beenihii ay madaxweyneyaashii xilalka hayay ee Mareykanka soo sheegeen waxay ahaayeen kuwo layaab leh.
Sanadkii 1983-kii, Madaxweyne Ronald Reagan ayaa sheegay in uu muuqaallo ka duubay falalkii arxan darrada ahaa ee ka socday meelihii loogu magac daray xeryihii geerida ee Nazi-ga xilli uu sawir qaade ahaan ugu shaqeynayay militarigii Mareykanka ee ku sugnaa Yurub.
Wuxuu sheekadaas u sheegay Ra’iisul Wasaarihii Israa’iil, Yitzhak Shamir, oo markaas ku sugnaa Aqalka Cad.
Reagan waligiis kama uusan bixin Mareykanka intii uu socday Dagaalkii Labaad ee Adduunka, Dad yar ayaa xasuusta beentaas layaabka lahayd.

Tusaale kale oo muujinaya beenta madaxweyneyaashii hore ee soo maray Mareykanka waxaa ka mid ah mid uu u bareeray William Jefferson Clinton, oo loo yaqaanno Bill Clinton.
1998-kii, ayaa Clinton lagu eedeeyay in uu galmo la sameeyay haweeney tababar shaqo u joogtay Aqalka Cad laakiin wuu beeniyay.
Baaritaan lagu sameeyay in uu been sheegayay iyo in kale ayaa lagu helay caddeymo muujiyay beentiisa
Waxay baareyaasha ogaadeen in madaxweynaha uu gabadha markaas 22 jirka ahayd ugu yeeray xafiiskiisa Oval, uuna la sameeyay ficillo la xiriira jinsiga.

Halkii uu ceeb ka dareemi lahaa maadaama uu qaranka khiyaanay, Clinton waxa yy si gaar ah nafis qaatay nafis, sida uu taariikhdiisa ku sheegay John F Harris.
Isagoo isu diyaarinayay khudbad uu jeedinayay bishii August ee sanadkii 1998-kii ayuu qof saaxiibkiis ah u sheegay in “beenta uu sheegay ay badbaadisay”
Trends Analysis of agrometeorology In Somaliland
Trends Analysis of agrometeorology In Somaliland
(Part 01)

Meteorology is the branch of science concerned with the processes and phenomena of the atmosphere, especially as a means of forecasting the weather. Meteorologist is a person who study meteorology, their task is to find out the changes in weather and use different tools predict the weather. The tools help them to collect the basic information about humidity, temperature, air, pressure and other factors which affect the atmosphere. The following are the tools used by meteorologist in USA to forecast the weather; they are satellites, radars, weather balloons, automatic weather stations (900), supercomputers and computer models (AWIPS (NOAA’s Advanced Weather Information Processing. Elsewhere in Africa the tools used are automatic weather stations. Meteorology has application in many diverse fields such as the military, aviation, agriculture, Hydrometeorology, Maritime and environment and much more. However, we are going to concentrate agrometereological situations in Somaliland.
The agrometereological services in Somaliland is close to 80 years old and is managed by the department of agrometereology and the main role of the department is to monitor climate in Somaliland, including drought and flood tracking and early warning information to enable rapid response to the hazards. The climate information coming from the weather stations is channeled to the SWALIM climate experts in Nairobi, where it is analyzed and stored in a central database. The data collected from the monitoring network is used to produce regular weather bulletins, such as the Gu and Deyr weekly and monthly weather bulletins, during rainy seasons. The data is provided to stakeholders in the sector (Farmers, government Ministries, SWALIM and other humanitarian agencies), to monitor and report on climate-related disasters like drought and flash floods. Furthermore, it is used to support relief and development interventions as well as for research both locally and internationally In order to improve hydro-meteorological services, particularly flood and drought early warning systems, the department routinely carries out maintenance on all the weather stations throughout the country to ensure the equipment runs correctly and efficiently.
In Somaliland, there are data centers at the Ministry of Agriculture, water and Environment. The data centers are equipped with computers, internet connections, and other facilities, but these centers cannot perform data analysis because of lack of skill and data base. In addition, the data for agrometeorology are generally inadequate, as six automatic stations are installed in Somaliland while three of them are not working. These observational tools are not able to cover the density needed to meet the agrometeorology data needs in the country and are not modern compared to fast-growing technology, thus limiting agrometeorology activities. It is therefore anticipated that 20 automatic stations will be sufficient to meet national agrometeorology data requirements.
The flow of data to users continues to be a high requirement. Users, especially the farming community, usually request information on the onset of effective rains (to know when to plant), the length of the cropping season (to decide what to plant), the behavior of the dry and wet spells within the cropping season, and how likely an extreme event is likely to occur. The provision of this information is currently very limited. Government and farmers are greatly interested in knowing how much grain yields and crop production are expected by the end of the rain/crop season. This knowledge helps strategic planning. Genuine efforts are, therefore, needed to improve agrometereological services and make their products accessible to end users.
There are variety of indigenous agrometeorology knowledge which are still in use in the country, there is a need to explore this knowledge and improve it. Agrometeorology contributes significantly to agricultural production. However, successive governments in the past have failed to pay due attention to meteorology in general and agro-meteorology in particular. If we had the expertise and the resources, we could have collected, analyzed, and projected crop yield, pest outbreak, Tropical storms (cyclones, hurricanes, typhoons, etc.) associated with high winds, flooding and storm surges; and crop expansion in the country. In the meanwhile, Local universities in Somaliland have failed to address the issue neither of them have conducted research on the indigenous agrometeorology knowledge available locally nor conducted research on the subject matter. The Agrometereology department of the Ministry of Agricultural Development is also hampered by lack of commitment, understanding and knowledge about the importance of agrometeorology in crop production and lack of finance, skill, policy and strategy to improve the country crop production.
Furthermore, training, among other things, is vital to enhance the skill and capacity of the department, firstly, to analyze data coming from weather stations and store it in central database located in the country so as to offer agrometereological bulletins. The department also needs the capacity to issue early warning information, efficient weather monitoring and efficient assessment of the impact of extreme events and capacity to raise the standard of the some of the weather stations to automatic weather stations, secondly, the department needs to expand its services and coverage throughout or much of the country’s regions which require from the department to upgrade the skill for its staff and equipment to help reduce the impact of natural disasters, including pests and disease outbreak.
Regards,
Abdirahman Ibrahim Abdilahi
Contact: Abdirahman270@gmailcom
Hayada Amnesty International ayaa Eedo culculus ku hurguftay Maamulka Puntland

Hay’adda xuquuqda aadanaha u doodad ee Amnesty International ayaa sheegtay in mas’uuliyiinta Puntland ay kordhiyeen weerarada ay ku hayaan xorriyadda warbaahinta iyagoo cabsi geliya, dhibaateeya isla markaana si aan macquul ahayn u xira suxufiyiinta.
Amnesty International ayaa qoraal ay soo saartay maanta ku sheegtay in afar weriye si aan macquul ahayn loogu xiray Garowe iyo Bosaaso labadii bilood iyo badhkii la soo dhaafay, taas oo walaac ku abuureysa xorriyadda saxaafadda ee Soomaaliya, iyadoo dalku u jihaysan yahay doorashooyin dib u dhacay.
“Kordhinta xadhiga suxufiyiinta Puntland waxay muujineysaa cadaadiska sii kordhaya ee lagu hayo xorriyadda warbaahinta. Xarigyadan waxay saameyn xun ku yeelan doonaan shaqada suxufiyiinta ka hor doorashada, inta lagu jiro iyo kadib,” ayuu yiri Deprose Muchena, oo ah Agaasimaha Bariga iyo Koonfurta qaarada Afrika ee Amnesty International.
Amnesty International waxay sheegtay in Puntland ay joojiso eedeymaha been abuurka ah ee loo haysto wariye Kilwe Aadan Faarax, isla markaana si deg deg ah oo shuruud la’aan ah lagu sii daayo.
“Maamulka Puntland waa inuu joojiyaa dhamaan eedeymaha aan salka laheyn ee ka dhanka ah Kilwe Aadan Faarax isla markaana si deg deg ah oo shuruud la’aan ah looga sii daayo xabsiga. Sidoo kale waa inay joojiyaan dhibaateynta iyo cagajugleynta suxufiyiinta kale, oo ay ka mid tahay in la marsiiyo maxkamad militari taasoo ka hor imaaneysa sharciga caalamiga ee xuquuqda aadanaha, ”ayuu yiri Deprose Muchena.
Amnesty International waxay ugu baaqday mas’uuliyiinta heer gobol iyo heer federaal ee Soomaaliya inay oggolaadaan in suxufiyiintu shaqadooda ku qabsadaan xayiraad la’aan, maaddaama uu dalku isu diyaarinayo doorashooyinka.