Quantcast
Channel: Qaran News
Viewing all 27666 articles
Browse latest View live

Daawo:Xisbiga Waddani oo Hadda war cusub soo saaray


48 Arday oo ku Dhaawacmay Dab ka Kacay Dugsi ku yaal Hargeysa

$
0
0

48 Arday oo ku Dhaawacmay Dab ka Kacay Dugsi ku yaal Hargeysa

Sideed iyo afartan qof ayaa ku dhaawacmay Dab weyn oo ka kacay machadka culuumta diinta ee Dacwa.
Ciidanka Dab-demiska oo goobta ka hawlgalay ayaa soo samatabixiyey dhammaan dadkii, iyadoo la gaadhsiiyay cisbitaalka weyn ee Hargeysa.
afartan dumar ah iyo sideed rag ah ayaa ku dhaawacmay , sida oo kale waxa uu dhaawac soo gaadhay askari ka tirsan Ciidanka Dab-demiska kaasi oo samatabixinaayay dadka ku jiray dhismaha uu dabku ka kacay.
Taliyaha ciidanka dab-demiska Somaliland sareeye guuto Axmed Maxamed Xasan
Sawaaxili, Duqa Hargeysa Cabdiraxmaan Maxamuud Caydiid iyo badhasaabka gobolka Maroodijeex Jaamac Xaaji Axmed ayaa ka hadlay dhacdadan, waxaanay guud ahaan wacyigelin ujeediyeen bulshadu inay dhismayaasha u sameeyaan meelo laga baxo hadii dab ka dhaco, waxaanay bogaadiyeen shaqada ciidanka Dab-demiska Somaliland u hayo bulshada.
Machadkan ayaa waxaa dhiganayay boqolaal arday gaadhayayna 250 arday, kuwaasi oo ku baranayay culuumta diinta, waxaana ciidanku badbaadiyay dhammaan ardaydaas oo ku jiray Dhisme ka koobnaa laba dabaq oo kala ahaa 20 qol iyo masaajid,Ardayda dhaawacu soo gaadhay ayaa dhaawacadu sababay daadgurayntii ay ka soo daadanayeen dabaqa sare, ka hor intii aanuu ciidanka Dab-demisku soo gaadhin goobtaas, sidoo kale ardayda ayaa ku neefqabatoobday qiiqii Dabkaa ka dhashay.

Haweenay intay iska furtay Ninkii ugu taajirsanaa dunida Guursatey Macallin Ciyaalkeeda u dhiga Maadada Sayniska

$
0
0

Haweenay intay iska furtay Ninkii ugu taajirsanaa dunida Guursatey Macallin Ciyaalkeeda u dhiga Maadada Sayniska

Ms. Scott i

MacKenzie Scott, oo ahayd xaaskii hore ee Jeff Bezos oo mar ahaa ninka ugu taajirsan adduunka ayaa guursatay macallin saynis ka dhiga iskuulka ay carruurteeda dhigtaan.

Ms Scott ayaa ka mid ah haweenka dunida ugu taajirsan waxayna bixisay in ka badan $ 4bn (£ 2.9bn) hantideeda.

Wararka la xiriira guurkeeda iyo Dan Jewett ayaa lagu shaaciyay website-ka hay’adda samafalka ee Giving Pledge.

“Dan waa nin aad u wanaagsan, waana ku faraxsanahay guurkooda,” ayuu Mr Bezos ku yiri hadal uu soo saaray.

Ms Scott, oo hantideeda lagu qiyaaso $ 53bn sida ku cad Forbes, ayaa sheegtay inay dooneyso inay bixiso inta badan.

Tan iyo markii ay kala tageen iyada iyo seygeedii hore waxay bixisay lacag dhan 1.7 bilyan oo doollar oo kaalma ah.

Lacagahan ayay sheegtay in ay ku bixisay arrimo ay kamid yihiin goobo waxbarasho, wax ka qabashada isbadelka cimilada iyo arrimaha caafimmaadka.

 

Haweeneydan ayaa waxay is-guursadeen Bezos kahor inta aanu asaasin Amazon, waxayna mar kamid ahayd shaqaalaha shirkadda Amazon, haseyeeshee markii ay kala tageen ayaa waxay heshay boqolkiiba afar hantida shirkadda.

Boggeeda qoraaga Amazon ayey ku sheegtay inay “ku nooshahay Seattle iyada iyo afarteeda carruur ah iyo seygeeda Dan.” Wuxuu wax ka dhigaa iskuulka ay dhigtaan caruurteeda.

MacKenzie Scott iyo Dan Jewett.
MacKenzie Scott and Dan Jewett.

Haweeneydan ayaa markii ay dalbatay furriinka waxay heshay hanti dhan 35.6bn bilyan oo doollaar, waxayna taas keentay in ay kamid noqoto haweenka adduunka ugu taajirsan iyadoo aanan wax dhib ah u marin helidda hantidaas.

35.6 bilyan waa lacagta keliya ee ay ka heshay asaasaha shirkadda Amazon oo ay kala tageen, waxaase la qiyaasayaa in lacag intaas ka badan ay leedahay.

Haweeneydan ayaa afar caruur ah u heysa madaxa shirkadda Amazon, waxayna aqal galeen sanadkii 1993.

Ms Scott waxay hada ku jirtaa kaalinta 22-aad ee qofka ugu taajirsan dunida halka Mr Bezos uu kaalinta koowaad ku jiro hantidiisa $ 177bn.

Waxyar kadib markii ay kala tageen Bezos, waxaa ay ku biirtay olole ballan qaad oo la sameynayay, kaas oo ay qeyb ka ahaayeen maalqabeeno sheegay in ay doonayaan in qeyb kamid ah hantidooda ay rabaan inay bixiyaan.

Website-ka The Giving Pledge waxaa loo sameeyay dadka bilyaneerada ah ee ballanqaada inay hantidooda qaar ka mid ah ugu deeqayaan hay’adaha samafalka..

Lacagtan ay bixisay 12 kii bilood ee lasoo dhaafay ayaa timid xilli dunida ay la daala dhaceyso saameynta ka dhalatay waxyeelada cudurka corona.

Daawo:Xildhibaano ka dareenceliyey Khudbad sanadeedkii M/weyne Muse Biixi ka hor jeediyey labada Gole Barlamaan

Khudbad-Sannadeedka 2021 Ee Madaxweyne Muuse Biixi ka horjeediyey Labada Gole Barlamaan

$
0
0
Khudbad-Sannadeedka Dastuuriga ah
Ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland
Mudane,Muuse Biixi Cabdi
Isniin, 08 March 2021
 Shir-guddoonka Golaha Baarlamaanka JSL,
 Mudanayaasha Golaha Barlamaanka ee Sharafta Leh,
 Guddoomiyaha Maxkamadda Sare,
 Xubnaha Golaha Wasiirada,
 Taliyayaasha Ciidammada Qalabka-sida,
 Shacabka JSL meel kasta oo ay joogaan,
Dhammaantiin, Asalaamku CalaykumWarax-matulaahi, Wabarakaatuh.
Mudanayaal iyo Marwooyin,
Waxa sharaf iyo xurmo ii ah inaan maanta hor imaado Golaha Baarlamaanka Jamhuuriyadda Somaliland, oo aan ka jeediyo Khudbad Sannadeedka Dastuuriga ah ee 2021.
Sannadkii dhammaaday ee 2020-ku waxa uu ahaa sannad la kowsaday xanuuno aafeeyey adduunka, isla markaana beddelay qaab nololeedkii bulshooyinka Caalamka. Waxa uu Xanuunka Covid-19 dilay in ka badan 2.5 Milyan.Waxa uu ku dhacay malaayiin ku nool daafaha adduunka. Hase yeeshee, waxa uu ahaa sannad harraati qabow oo ku dhammaaday guulo waaweyn oo ay aadamuhu ka gaadheen dhinaca Sayniska iyo tallaal u helidda xanuunkan.
Somaliland waxa uu u ahaa sannad nabad-gelyo, sannad aynu gaadhay guulo siyaasiyaasadeed iyo diblomaasiyadeed, oo aynu qaddiyadeena u helnay fagaarayaal caalami ah oo aynu ku soo bandhigno.
Sannadkii tagay, Mandaqadda aynu ku nool nahay ee Geeska Afrika iyo guud ahaan adduunkaba, waxa ka dhacay isbeddel dhaqan-dhaqaale, millitari iyo is-xulafaysi siyaasadeed, oo dhalan-rogay wajigii siyaasadeed iyo Ciidan ee Caalamka ka jiray. Waxa ay colaado iyo dagaalo lagu riiqday ka dhaceen meelo badan oo adduunka ah. Waxa xusid mudan in dagaaladaasi soo bandhigeen in awoodda Tiknoolajiyadda casriga ihi ay wax ka beddeshay tabihii iyo xeeladihii dagaalka.
Waxa uu ahaa sannad ay ka dhacday Maraykanka doorasho aad u xannaf badan, taas oo ahayd tijaabadii iyo mixnaddii ugu weynayd ee soo marta Dimuqraadiyadda iyo doorashooyinka Reer Galbeedku hor kacayaan.
Somaliland waxa uu u ahaa sannad ay gaadhay daganaansho siyaasadeed oo buuxa. Xukuumadda,Axsaabta Qaranka, Komishanka, Baarlamaanka iyo Shacabka Somaliland-na ay gacmaha isku qabsadeen sidii loo qaban lahaa doorashooyinka Isku-Sidkan ee Golayaasha Wakiillada iyo Deegaanka.
1. Dhaqaalaha
Marka la eegayo kala horrayntadhaqaalaha dalalka adduunka, Somaliland waxa lagu tiriyaa wadammada aanu dhaqaalahoodubuurnayn. Iyadoo ay taasi jirto,haddanadhaqaalaheenu sannadba tallaabuu hore u qaadayey. Korodhkaasina wuxuu ku yimaadaadadaalkii xukuumadihii kala danbeeyey ay u galeen kobcinta dhaqaalaha dalka. Baayac-mushtarkeena oo maalgashi sameeyey. Xukuumaddan aan gadh-wadeenka ka ahay, waxa ay ugu jirtaa dadaal adag sidii dhaqaalaha dalka loo horumarin lahaa.
Dhaqaalaha dalkeena waxa udub-dhexaad u ah Afar Tiir oo kala ah:
• Dakhliga Hayadaha maaliyadeed ee Dawladdau soo xerooda;
• Baayac-mushtarka oo dhaqaalaha intiisa badan haya; maalgashiga iyo hadba koboca dhaqaale ee ay sameeyaan;
• Taageerada dad-ban iyo maalgashiga ay Dalka ku soo kordhiyaan Qurbe-jooga Somaliland;
• Maal-geshiga Shisheeye iyoDeeqaha dibaddalaga helo.
Dakhliga iyo Miisaaniyadda Dawladda ee ay Golaha Wakiilladu ansixiyaan inteeda badan (51.67%) waxa lagu bixiyaaAmniga Gudaha, Difaaca Dalka iyo Mushaharka Shaqaalaha Dawladda. Inta soo hadhay Miisaaniyadda waxa lagu fuliyaa adeegyadda aas-aasiga ah iyo hawl-socod-siinta Dawladda (Ictiraaf-raadin, Shaqo-abuur, Mashaariic Horumarineed, Dhisid Kaabayaal Dhaqaale, Waxbarasho, Caafimaadka iyoHelitaanka Biyo la cabi karo IWM).
Deeqaha dibadeed eela innagu caawiyo waxa ay u badan yihiinGar-gaarka Deg-degga ahiyo mashaariic horumarineed oo tijaabo ah. Marxaladda siyaasadeed ee dalkeenu ku jiro, ee Xukuumadaha Xamar lugta jiidayaan, ayaa carqalad ku ah in Deeqaha Dibedda laga maal-galiyo mashaariic waaweyn oo raandhiis leh.
Walaalayaal,
Dastuurkeenu waxa uu qeexay nidaamka iyo haykalka maamul ee dhaqaalaha dalkeenu yeelanayo. Qodobka 11aad ee Dastuurku waxa uu si cad u qeexayaa in Dawladdu dejinayso Siyaasadda guud ee dhaqaalaha, oo ku salaysan mabaadi’da suuqa xorta ah iyo is-garabsiga hantida gaar ahaaneed,hantida wadareed, hantida Qaranka iyo maalgashiga shisheeyaha.
Waxa kale oo Dastuurku waajibiyey in Nidaamka Dhaqaalaha ee Dalku aanu horseedin in Barwaaqada iyo ladnaantu aanay ku koobnaan ama ku ururin koox ama dad tiro yar, si aanay u dhallan dabaqado dhaqaale oo u qaybiya dadka kuwo hodan ah iyo kuwo aan waxba haysan.
Sidoo kale, Qodobka 12aad ee Dastuurku waxa uu qeexayaa in dhulku yahay Hanti guud oo ka dhaxaysa ummadda, masuuliyaddiisana ay leedahay Dawladdu.
Haddaba, si aynu uga baxno dhibaatooyinka dhaqaale ee ay ka mid tahay shaqo la’aanta, loona horumariyo Kaabayaasha Dhaqaalaha; Xukuumaddu waxay fulinaysaa shuruucda dalka si loo gaadho hiraalka iyo hiigsiga ay tilmaamayaan Qodobbada Dastuurka ee kor ku xusan.
Tan iyo intii aan dib ula soo noqonay xorriyadeena, nidaamka cashuuraha ee dalkeenu waxa uu ku tiirsanaa Kastamada iyo badeecahaha lagu cashuuro. Waa nidaam cashuureed oo duug ah, isku halayntiisuna ay aad u hoosayso. Haddana sidaas oo ay tahay 78% Miisaaniyadda dalkeenu waxa ay ku tiirsan tahay Dakhliga Cashuuraha Kastamada, halka Dakhliga Cashuuraha Barriga ee Miisaaniyaddu tahay 22% kaliya.Si aynu Qaran ahaan u kordhinno isku-filnaanshaha, Xukuumaddu waxa ay ku hawlan tahay in laga guuroNidaamkii hore.
Waxaynu nahay bulsho aan dakhli badan lahayn, tashiilkuna ku yar yahay.
Walaalayaal,
Sannadkii inna dhaafay, waxa dalkeena la soo gudboonaaday carqalado waaweyn oo saameyn taban ku yeeshay dhaqaalaha dalkeena oo ay ka kow ahaayeen:
– Xanuunka COVID-19 oo galaaftay nolosha Malaayin qof Caalamka oo dhan ah;
– Joojinta Dhoofkii Xoolaha;
– Iyo Ayaxii duullaanka ahaa ee ku habsaday dalaggii la beertay,
Haddaba, iyadoo ay jiraan dhibaatooyinkaas aan kor ku soo sheegay, ayey haddana Xukuumaddu xoogga saartay kobcinta iyo kor u qaadista dhaqaalaha dalka:
 Miisaaniyadda Qaranka ee sannadkii tagay waxa laga maal-geliyey 106 Mashruuc, oo qiimahoodu gaadhayo 173 Bilyan oo SL.Shillin ah, oo dhammaantood maray Qandaraasyada Qaranka iyo Tartan furan.
 Miisaaniyadda Sannadka 2021-ka waxa la oddorosayaa in laga maal-geliyo Mashaariic Qiimahoodu gaadhayo 273 Bilyan oo SL.Shillin ah.
 Deeqaha Dibedda aynu ka helno waxa ay dalka ka fuliyeen sannadkii tagay mashaariic horumarineed oo qiimahoodu dhan yahay 164.6 Bilyan oo SL.Shillin ah.Waan uga mahad-celinaynaa Saaxiibada Somaliland taageeradaa, waxaanse u sheegayaa in Marxaladda ay Somaliland ku jirto ay u baahan tahay taageero intaa ka badan.
 Waxa lagu kordhiyey Shaqaalaha Dawladda 10% sannadkii tagay, taas oo ka dhigaysa in saddexdii sanno ee la soo dhaafay la kordhiyey tirada Shaqaalaha Dawladda5,150 qof, una dhiganta in guud ahaan Shaqaalaha Dawladda la kordhiyey26%.
 Walow Xukuumaddu tirada intaa leeg oo shaqaale ah ay qaadatay, haddana dadka shaqo la’aantu hayso waxa ay ka noqonaysaa tiro aad u yar.
 Marka la eego Dakhliga Guud ee dalka (GDP), Xukuumaddu waxa ay ka maamushaa in ka yar 10%. Waxaana ka muuqata Miisaaniyadda Xukuumadda in aanay culayska shaqo la’aanta iyo yaraynta faqriga aanay kaligeed dabooli karin. Sidaa darteed, waa hubaal in Shaqo-abuurka iyo horumarka dalka xil weyni ka saaran yahay suuqa xorta ah ee dastuurkeenu jideeyey.
 Qiimaha Shillinka Somaliland waxa lagu ilaaliyay 8,500 halkii Doollar ba, Sicir-bararkuna 3.5 % ayuu hoos ugu dhacay sannadkii tagay. waana heerkii ugu hooseeyay ee muddooyinkii ugu dambeeyey oo dhan uu gaadho.
 Somaliland waxa ka jira afar Baank oo gaar loo leeyahay. Lacagta ay Shacabka Somaliland dhigteen waa200 Milyan oo Doollar oo dhigaal ah. Sannadkii la soo dhaafay, afartaa Baank waxa ay dayn ku bixiyeen70 Milyan oo Doollar. Taas oo macnaheedu yahay in ay Qasnadaha ku hayeen lacag dhan 130 Milyan oo Doollar oo aan samayn wax dhaq-dhaqaaq maaliyadeed ah. Waxaay noqonaysaa in lacagtaasi fadhidaa ka qayb qaadanin wareega maaliyadeed ee dalka. Haddii Lacagtaasi ay wareeg maaliyadeed geli lahayd, waxa ay abuuri lahayd Wershado, Waxay dhisi kari lahayd Cisbitaallo casri ah, waxaanay u abuuri lahayd dadkeena shaqooyin badan.
 Haddaba, maadaama ay wali yihiin Baananka kaliya ee dalka ka hawl-gala, walina ayna iman Baanan Caalami ah, Baanankeena, walow ay duruufo gaar ah qabaan, waxaannu ku boorinaynaa in ay hiigsadaan sida ay u shaqeeyaan Baananka Caalamku, kuwaas oo wareeg maaliyadeed galiya inta badan ee dhigaalka lacageed ee macaamiishooda.
 Waxa la aas-aasay Mac’hadka Cilmi-baadhista Beeraha, kaas oo ujeeddadiisa ugu weyni tahay in uu horseed ka noqdo casriyeynta iyo horumarinta nidaamka wax-beerista iyo waraabka ee dalkeena, si loo hiigsan karo isku-filnaansho dhinaca wax-soo-saarka beeraha ah.
 Waxa aynu hore u ogayn in ay dalkeena ka dabar-go’day shinnidii asalka ahayd. Sidaa awgeed, waxa dib loo soo celiyey 23 nooc oo ah Shinnidii asalka ahayd ee Dalagyadii Waddaniga ahaa ee dalkan caanka ku ahaa, waxaanu qorshuhu yahay in la abuuro Kaydkii Shinnida Qaranka (National Seed Bank).
 Waxa la tallaalay Xoolo tiradoodu gaadhayso 3,000,000 oo neef, waxaana ka faa’iidaystay in kabadan 81,000 qoys oo xoolo dhaqato ah.
 Waxa la bilaabay Dhismaha Dekedda Kalluumaysiga ee Maydh oo ay ku baxayso lacag gaadhaysa 5 Milyan oo Doollar.
 Waxa 100% dhammaaday Wajigii Koowaad ee dhismaha Dekedda Berbera oo dhan 400 Mitir, waxaanay Dekeddeenu awood u yeelan doontaa in ay rogto 450 Kun oo Kontayner sannadkii, halka ay hadda ka rogi karto 150 Kun oo Kontayner sannadkii. Taas oo ka dhigan in 67% la kordhiyey awoodda Dekedda Berbera. Waxaynu beegsanaynaa in casriyeyntaasi u horseedo Dekedda Berbera in ay u adeegto dhammaan Dalalka Gobolka.
 Waxa laga dhigayaa Madaarka Berbera, Madaar Caalami ah, oo u adeega dhammaan badeecadaha iyo Shucuubta Gobolka, waxaanu hawl-galayaa sannadkan, Insha Alla.
 Dhismihii Waddada Berbera Corridor, walow uu wakhtigiisii ka habsaamay, duruufo jiray awgeed, haddase waxa uu u socdaa si xawli ah.
 Waxa aan ugu bushaaraynayaa Shacabka Somaliland in WaddadiiBurco – Ceerigaabo dhawaan la dhammaystiri doono, oo ay hadhsan tahay 32 KM oo kaliya. Waxaana hadda dhammaaday 242 KM.
 Waxa la bilaabay dhismahaWaddada Oodweyne-Burco oo ka kooban 53 KM, waxaanay ku dhammaan doontaa muddo kooban, Insha Alla.
 Waxa la bilaabay sahaminta (Survey) Waddada isku xidha Lawyacaddo – Boorama, Waddadaas oo uu innaga Caawiyey Baanka Horumarinta Africa, waxaana la bilaabi doonaa marka ay dhammaato sahamintu Insha Alla.
 Waxa la dhisay Waddo Laami ah oo isku xidha Magaalada iyo Madaarka Laascaanood.
Mudanayaal iyo Marwooyin,
Somaliland waa dal hodan ah oo gaadhi kara isku-filnaansho dhaqaale, haddii aynu gacmaha is qabsano.
Haddii ay Dawladdu tahay Amni suge;
Haddii ay Dawladdu tahay Shaqo-bixiyaha ugu weyn;
Haddii ay Dawladdu tahay Adeeg-bixiyaha ugu weyn;
Haddana, wali waxa jirta shaqo la’aan iyo baahi adeeg bulsho oo badan, oo Qaran ahaan innooga baahan dadaal dheeraad ah.
2. Adeegyada Bulshada:
 Dhinaca Waxbarashada, waxa la dhisay 76 Dugsi oo cusub, waxa tababar u dhammaaday400 oo Macallin, waxaanu u socdaa wali 670 kale.
 Dhinaca Caafimaadka, waxa la tallaalay 589 Kun oo Caruur ah.
 Waxa xarumaha Caafimaadka ee Dawladda lagu daweeyey 1.5 Milyan oo Bukaanah, oo ka badan sannadkii hore 12%.
 Waxa dalkeena ku soo kordhaya Xanuunnada Dhimirka, Macaanka, Dhiig-karka, Wadne-xanuunka, Kansarka, Kalyo-xanuunka oo hore innoogu yaraa. Taas oo ay keenayso is-beddelka ku yimi cimillada, qaab-nololeedka iyo dhaqan-dhaqaalaha bulshadeena.
 Sannadkii tagay, marka la isku daro bukaanka Wasaaradda Caafimaadku xaqiijisay iyo cel-celiska bukaanka aan soo marin Wasaaradda Caafimaadka ee Dalalka Dibedda u tagay arrin Caafimaad, waxa ay gaadhayaan 5,600 ooqof, taas oo qofkiiba ugu yaraan cel-celis ahaan ay ku baxday, 10 Kunoo Doollar. Taas oo ka dhigan in sannadkii tagay ay bulshadeenu ku bixisay caafimaad Dibadeed in ka badan 56 Milyan oo Doollar.Lacagtaasi, haddii ay bulshadeenu iskaashato, waxa ay innoo dhisi kartaa Cisbitaallo Casri ah. Arrintaasi waxa ay dhiig bax ku tahay dhaqaalihii awalba yaraa ee dalkeena, waxayna u baahan tahay in Qaranka iyo Shacabka Somaliland-ba talo ka yeeshaan arrintaa.
 Waxa la qoday 42 Ceel oo dhaadheer oo cusub, waxaana laga qoday 38 Degmo oo ku kala yaal Gobollada, waxaana la dayactiray 16 Ceel oo hore.
 Waxa la qoday 81 Ceel oo gaa-gaaban, waxaana laga qoday Gobollada dalka.
 Waxa la qoday 13 Dhaam oo waaweyn.
3. Amniga
Dunidda aynu maanta joogno, Nabad-gelyada waxa loo qaybiyaa dhawr qaybood oo waaweyn oo ay ka mid yihiin – Difaaca Nabad-gelyada ku dhisan qori iyo xoog iyo Amniga iyo degenaanshaha Bulshada.
– Difaaca Nabad-gelyada
Waxa Illaahay mahaddii ah in maanta Somaliland ay leedahay awood Ciidan oo aan la dhayal-san karin iyo Ciidan Bir-lab ah, Geesiyaal ah, Waayo-arag ah, Naftood hurayaal iyo Sooma-jeestayaal ah, oo ah Ciidanka maanta Nabad-gelyada iyo Degennaansha dhuleed ee Somaliland sugay.
Dawlad iyo Shacabba waxa laga midaysan yahay in hay’ad kasta laga hormariyo Hay’adaha Amniga. Shacabka Somaliland-na waxa uu u hayaa abaal aan duugoobayn.
– Amniga iyo degenaanshaha Bulshada
Amniga oo ah degenaanshaha bulshada waxa lagu gaadhi karaa – Kor u qaadidda garaadka iyo aqoonta dadka.
Marka la helo garaad horumarsan iyo aqoon sare, bulshadu waxa ay yeelataa hal-abuur ay falkiso sida loo maaraynayo dhibaatooyinka horyaalla; Waxay midaysaa cududdeeda iyo caqligeeda; Waxa ay ku tallaabsataa horumar dhaqaale oo xoog ah; Waxa ayna dhisataa maamul hufan oo hirgaliya shuruucda iyo jidka maamul ee ay ku heshiiso.
Xukuumaddu waxa ay ku dadaalaysaa in ay Degenaanshaha Bulshada ku hirgaliso jidka aqoonta iyo kor u qaadista garaadka bulshada. Waxase ka go’an in ay cudud ciidan ku sugto Degenaanshaha Bulshada marka ay lagama maar-maan noqoto.
 Amniga iyo Degenaanshaha Bulshada waxa ugu horreeya in Bulshadu wax wada yeelato, iskaashato, isna aaminto. Taana waxa tiir-dhexaad u ah hawlaha culus ee ay innoo hayaan Hay’adaha Garsoorka. Waxa hubaal ah in Waaxda Garsoorku tahayXabagta isku haysa Shacabka.Sidaa darteed, Waaxda Garsoorku waxay mudnaanta siisay:
• Ilaalinta xuquuqda muwaadiniinta iyo u sinnaanta sharciga,
• U gar-sooridda bulshada dhexdeeda,
• U gar-sooridda Bulshada iyo Xukuumadda,
• iyo Tafsiirka Muranka Sharci ee ka dhex dhaca Hay’adaha Dawladda.
 Degenaanshaha Bulshada waxa lagu sugi karaa in loo sinnaado Fursadaha Shaqada, dhaqaalaha, fursadaha Waxbarashada iyo in la taageero bulshada qaybaha nuqul. Sidaa darteed, Xukuumaddu waxa ay abuurtay Barnaamijka Shaqo Qaran oo fursad siman siiya dhallinyarada Somaliland. Waxa kale oo aannu Hay’adda Shaqaalaha Dawladda ku adkaynay in ay fursadaha shaqo ee ka soo baxa Hay’adaha Dawladda si daah-furan oo xalaal ah loogu tartamo, si aan la isku tuhmin, wada jirka ummaddana wax loo yeelin.
 Iyadda oo mudnaanta la siiyo in la caawiyo qaybaha nugul ee bulshada:
• Waxadeeq dhaqaale lagu taageeray 32,000 oo qoys, kuwaas oo ku kala nool Gobollada Dalka.
• Waxa 18,976 oo hablood loo sameeyey xirfado ay ku shaqaysan karaan iyo maal-gelinta ganacsiyo yar-yar.
• Waxa in ka badan 70,000 oo qoys oo Barakacayaal ah loo qaybiyay raashin iyo alaabooyin kala duwan.
• Waxa 4,500 qoys oo Barakacayaal ah loo qaybiyey lacag dhan $320,000.
 Maamul Wanaagga – Waxa aannu aaminsannahay in Maamul-wanaaggu ka mid yahay tiirarka waaweyn ee lagu beegsan karo Amni Bulsho iyo Horumar ummadeed, laguna heli karo maamul suuban oo laf-dhabar u noqda Dawladnimada.Waxa kale oo uu ka qayb-qaadan karaa kobcinta qaab-dhismeedka iyo hufnaanta shaqada Dawladdi u hayso Shacabkeeda.
Sidaa darteed:
• Waxa dib-u-habayn ballaadhan lagu sameeyey nidaamka uu ku shaqeeyo Hanti-dhawrka Guud ee Qaranka.
• Waxa meel adag la iska taagay Xatooyada Xoolaha Ummadda, waxaana Baadhis Xisaabeed iyo Baadhis Maamul lagu sameeyey 72 Hay’adood oo Dawli ah, waxaana la soo eedeeyey31 Masuul Dawladeed ah oo dacwad sugayaal ah.
• Waxa Qasnadda Dawladda lagu soo celiyey lacag dhan 5 Bilyan oo SL. Shillin ah oo laga lunsaday Qaranka.
• Waxa la adkeeyey ku-dhaqanka Shuruucda, Baadhista Dambiyada laga galo Maaliyadda iyo Maamulka.
Mudanayaal iyo Marwooyin;
In kasta oo ay Xukuumaddu dadaal badan galisay in hoos loo dhigo fal-dambiyeedyada kala duwan ee ka dhacadalka, taasinaay keentay in fal-dambiyeedyada qaarkood ay hoos u dhacaan, haddana wali maynaan gaadhin halkii aynudoonaynay.
– Tusaale ahaan, waxa Maxkamadaha soo galay 4,824 dacwadood ama fal-dambiyeed.
– Maxaabiista jeelasha ku jiraa waxa ay gaadhayaan 2,904 Maxbuus.Intooda badan waa DHALLINYARO.
– Waxa la diiwaan-galiyey 377 Dacwadood oo la xidhiidha Tuugnimo.
– Waxa la diiwaan-geliyey 142 Kiis oo KUFSI ah.
– Waxa la diiwaan-galiyey 535 Fal-dambiyeed la xidhiidha ka ganacsiga Maandooriyayaasha kala duwan.
– Waxa la diiwaan-geliyey 302 Dacwadood oo la xidhiidha Shilalka Gaadiidka.
Haddaba, Xukuumaddu markii ay aragtay baaxadda dhibaatada, isla markaana daristay sababaha keenaya dambiyadan, waxa ay u aragtaa in lagu yarayn karo:
– Saboolnimada oo hoos loo dhigo.
– Dadka aqoonta leh oo sameeya wacyi-gelin ka dhan ah dambiyada.
– Xukuumaddu waxa ay xoogga saaraysaa adkaynta sharciyadda lagu xakamayn karo dambiyada, sida; Shilalka Gaadiidka iyo Maandooriyayaasha.
– Xukuumaddu waxa ay dagaal la galaysaa dambiyada kala ah Dilka, Maandooriyaha iyo Kufsiga.
4. Doorashooyinka
Mudanayaal iyo Marwooyin,
Somaliland waxa lagu majeertaa dimuqraadiyadda iyo degenaanshaha. Labadaas oo dalal Gobolka ku yaallaa aanay nasiib u helin. Doorashooyinka xorta iyo xalaasha ah ee hal qof iyo hal Cod oo aynu ku dhaqmaynay muddo 19 sanno ah, waxay Somaliland u horseeday sumcad wanaagsan iyo qadarin.
Waxa Illaahay Mahaddii ah in doorashooyinkii isku-sidkanaa ee muddada dheer la sugayey ee Golaha Wakiillada iyo Deegaanka la diyaariyey in ay qabsoomaan muddo maanta laga joogo 83 maalmood.Saxal-qaaddii fooraha doorashaduna waxa ay ka dhacaysaa dhammaan dacallada Gobollada Somaliland.
Waxaan u mahad-celinayaaGolahaBaarlamaanka, Axsaabta Qaranka, Komishanka Doorashooyinka, Ciidammada Amniga, Murashixiinta iyo Shacabka Somaliland oo isla qaatay doorasho hal cod iyo hal qof ah, isla markaana ka midaysan in ay doorashadu innoogu qabsoonto, oo innoogu dhammaato si nabad-gelyo buuxda ah. Taasi waxa ay muujinaysaa qaan-gaadhnimada siyaasadeed ee ay Somaliland gaadhay.
Xukuumaddu waxa ay ku tala-gashay, oo diyaarisay Miisaaniyaddii Diiwaan-gelinta iyo Doorashooyinka oo dhan 132.6 Bilyan ooSL. Shillin ah.
Markii hawsha doorashada aynu bilownay, waxa inna soo gaadhay ballan-qaad maaliyadeed oo saaxiibada Somaliland innagu caawiyeen. Taas oo ay ku taageerayeen doorashooyinka Somaliland. Taageeradaasi la innoo ballan-qaaday, hor-dhaceediina inna soo gaadhay, waxa ay dhan tahay 50.1 Bilyan oo SL. Shillin ah. Lacagtaasi 33.1BilyanooSL.Shillinoo ka mid ah waxa bixiyey ama ballan-qaaday Dalalka UK, Sweden, iyo Midowga Yurub. Halka 17 Bilyan oo SL.Shillin ah ay bixisayTaiwan.
Dawladda Somaliland waxa ay go’aansatay in doorashada aynu qabsanno, oo aan la innoo qaban. Sababtoo ah doorashooyinku waa masiirkii siyaasadeed ee ummadda, waana masuuliyad innoo gaar ah.
Mudanayaal iyo Marwooyin;
Murashixiinta u taagan doorashooyinka isku-sidkan waa 993 Murashax. Dhammaantood waxa la soo mariyey jaran-jar sharci oo lagu hubinayo aqoontooda, kartidooda iyo xil-kasnimadooda. Ammaan, qadarin iyo ixtiraam baan u haynaa. Dadka Kubadda ciyaaraa waxa ay yidhaahdaan, ‘Kubaddu Waa Bar Cad iyo Bar Madow’. Siyaasaddana warqadda Codbixintu waa Haa iyo Maya. 331 Murashax ayaa helaya waraaqda Haa.
Walaalayaal,
Maanta oo ay doorashada innaga xigto 83 maalmood, tirada murashixiinta guulaysanaysa waynu garanaynaa. Waxa kaliya oo innaga qarsoon magacyadooda iyo wajiyadooda. Waxaan leeyahay tirada natiijada guulaystayaasha ee aan sii arkayno, marka Komishanku magacyadooda ku dhawaaqo, aynu ka ilaalino bulaan iyo sawaxan.
5. Siyaasadda Arrimaha Dibedda
Siyaasadda Arrimaha Dibedda Somaliland mabdi’iyan waxa ay ku dhisan tahay daris-wanaag, nabad-gelyo iyo iskaashi dhex-mara dalalka Caalamka oo dhan.
Sannadkii dhammaaday waxa uu ahaa sannad hoodo u leh Siyaasadda Arrimaha Dibedda Somaliland. Waa sannad Somaliland Safaro ku gaalaa bixisay dalal badan oo Afrika ah, sidoo kale aybooqasho innoogu yimaadeen wufuudka kala yimi Caalamka.
30 sanno oo aynu Ictiraafka raadinaynay, cid walba waxa ay innagula talisay, arrinta Somaliland Afrika ayey taallaa, ee Midowga Afrika arrintiina soo mariya. Iyada oo taa laga duulayo, Xukuumaddu waxa ay ku dadaashay in ay la xidhiidho dhammaan dalalka Midowga Afrika. Taasina waxa ay keentay in dalal badan oo Afrikaan ahi Qadiyaddii Somaliland qaarkood ka garaabeen, qaarkoodna taageereen.
Wada-hadallada Somaliland iyo Soomaaliya
Xukuumadda Somaliland oo ay ka go’an tahay xaqiijinta madax-bannaanida Somaliland, culays kasta oo ay ku kacayso, waxa ay goosatay in ay fagaare walba iyo cid kasta oo ay danta Somaliland gasho, in ay waajahdo.
Sidaa darteed, waxa aannu ogolaanay in la amba-qaado wada-hadalladii innaga iyo Soomaaliya ka dhex socday ee taagnaa muddada dheer.
Sida aad ka war-qabteen, waxa la iskugu yimi Shir-Madaxeedkii ka qabsoomay dalka Jabuuti. Xog-ogaal baad u tihiin in uu ahaa fagaare caalami ah oo weftigii aan hoggaaminayey si kalsooni leh, oo badheedh ah u soo bandhigay qadiyaddeena.
Madaxweynaha Jabuuti waxaannu uga mahad-celinaynaa in uu ku hoggaamiyey shirkaasi waayo-aragnimo, xog-ogaalnimo iyo dhex-dhexaadnimo milgo leh.
Mudanayaal iyo Marwooyin,
Shirkaa waxa ku xigay Marti-qaadkii Madaxweynaha Kenya, Mudane Madaxweyne Uhuru Kenyatta, uu innagu casuumay Dalkiisa. Waad wada og-tihiin hab-maamuuskii iyo karaamadii uu ku qaabilay weftigii aan hoggaaminayey.
Waad wada aragteen War-murtiyeedkii labada Dawladood soo wada saareen ee la baahiyey. Waad ka dharagsan tihiin colaaddii iyo calool xumadii ka soo butaacday Xukuumaddii maalintaa Xamar ka talinaysay iyo go’aankii ay soo saartay. Go’aankaasi umuu jeedin Dawladda Kenya, balse waxa uu qeexayey heerka naca iyo cadaawadda ee ay Dawladdaasi u qabtay Shacabka iyo Qarannimada Somaliland.
Waxa ka horraysay iyana, in ay kula kacday nac iyo colaad taas oo kale ah dalka Gini oo innagu marti-galiyey dalkiisa.
Waxa aan uga mahad-celinayaa Madaxweynayaasha Dalalka Kenya iyo Gini sidii milgaha lahayd ee ay innoo soo dhaweeyeen iyo go’aankii geesinnimada lahaa ee ay qaateen.
Walaalayaal,
Halkaa waxa innooga cad heerka ay gaadhsiisan tahay cadaawadda la innoo qabo.
Balse dhammaan safaraddii iyo wada-hadalladii aynu galnay sannadkii tagay waxa Somaliland uga soo go’ay midho la taaban karo oo ah in Qadiyadda Somaliland tahay Qadiyad Caalami ah oo aan la dhayalsan karin.
Waxa kale oo aynu kasbannay Saaxiibo hor leh oo aan ku yeelanay Afrika iyo Adduunkaba.
Qaramada Midoobay (United Nations)
Dhismaha Qaramada Midoobay waxa saldhig u ah Dhawrista Xuquuqda Aadamaha iyo Xaqa Ummadi u leedahay Aaya-ka-tashigeeda. Waxa Shacabka Somaliland ka xun yahay in Qaramada Midoobay marnaba ixtiraamin Mabaadiida Saldhiga u ah Dhismaha Qaramada Midoobay, marka loo eego sida ay indhaha uga lalisayRabitaanka iyo go’aammadii masiiriga ahaaee Shacabka Somaliland gaadhay 18-kii May 1991.
Shacabka Somaliland, markii ay bur-burtay Dawladdii lagu midoobay, waxa ay go’aansadeen, iyaga oo isku dhan, in ay ka baxaan midowgaasi. Waxa ay qaateen in ay dhistaan Dawladda Somaliland.
Somaliland waxa ay qaadday jidka nabadda, Dawlad dhiska, Dimuqraadiyadda, Doorashooyin qof iyo cod ah, Is-beddelka hoggaanka dalka oo u dhaca si nabad ah. Balse Qaramada Midoobay marna kamay hadal, kamanay garaabin, qadarintii iyo ixtiraamkii ay ka mudnaydna ka may helin Somaliland.
Waxa yaab leh in Dawladaha qaarkood ay aqoonsi iyo taageero Maaliyadeedba ay siiyaan Soomaaliya, oo qaadatay jidkii bur-burka, Fawdada, qaska siyaasadda iyo jah-wareerka.
Saw lama odhan karo Dawladaha hubka iyo dhaqaalaha ku dal-dalaya Soomaaliya waxa ay ka leeyihiin dano guracan oo kollayba ka fog kuwo dan u ah Shacabka Soomaaliya.
Maanta waad og-tihiinoo Dawlad wakhtigeedii dhammaaday, oo aan sharci u kordhin ayaa ka-talisa Muqdisho, doorashana uma jeeddo, waliba sida Warbaahintu sheegayso, Xubnaha Beesha Caalamka ka jooga Xamarwali mawqifka ay ka qabaan Dawladdaa wakhtigeedii dhammaaday ma cadda.
Waxa intaa dheer, oo Somaliland gar-darro ku ah, in Qodobbada la isku haysto ay ka mid tahay wax loogu yeedhay Xubnaha Baarlamaanka Muqdisho ee Gobollada Waqooyi. Somaliland aad bay uga xun tahay in loogu yeedho Gobollada Waqooyi. Somaliland gar-darro cad bay u aragtaa in la yidhaahdo Xubno Baarlamaan oo lagu sheego in ay matalayaan Somaliland ayaa fadhiya Xamar.
Shacabka Soomaaliya waxa aan leeyahay, yaanu aayihiinna ka talin nin dalkiisii fakad ka ah, idinkana aan idiin tudhayn.
Xubnaha Somaliland u dhashay ee hawshaa ku foogan waxaan u sheegayaa in Shuruucdii lagula dhaqmi jiray aad loo adkaynayo, waayo waxa inoo fududaatay in la yidhaahdo waa hebel oo waa nin weynoo dalkiisii kusoo noqdaye halla saamaxo, kii la saamaxay baa noqday oo imika ka taliya meeshii, dee caqli ma aha oo qarannimaday meel kaga dhacay, laakiin sharcigii adkaa ee aad meelmariseen ee ahaa illaa maxkamad la mariyo lama saamixi karo, ayaa lagu dhaqayaa haku talo galaan.
Gebo-gebo:
Mudanayaal iyo Marwooyin,
Hillaadinta iyo u-diyaar-garowga Mustaqbalku aqoon ahaan iyo dhaqaale ahaan, waxa uu muhiim u yahay wanaajinta nolosha iyo horumarka dadkeena.
Dhibaatooyinka maanta innoo muuqda waxa ka mid ah:
– Dhibaatooyinka Dadku abuuray, sida (Khilaafka badan, Dhuxulaysiga oo abaaraha horseeda, ceshiimooyinka iyo dhul-boobka magaalooyinka).
– Is-beddelka Cimillada adduunka,
– Tiknoolajiga casriga ahi in kastuu wax-tar badan leeyahay, haddana haddimadiisuu leeyahay.
– Dhibaatooyinka Fiditaanka Magaalooyinka iyo Korodhka Qul-qulka dadka Miyiga ka soo guuraya.
Dhibaatooyinkaa aan soo sheegnay,waxa ay inna tusaysaa in ay innoo taallo qabyo badan, waxaanay innagu waajibinaysaa inteenna maanta nool ee xilka haysa Dawlad, aqoon-yahan, Baayac-mushtar, Culimo iyo Wax-garadka guud ahaanba in aan fadhiga ka kacno, oo tacab galno, oo dhito iyo taariikh wanaagsan uga tagno Jiilalka soo socda.
Somaliland maxay doonaysaa 10-ka sanno ee soo socda? Somaliland iyada oo cuskanaysa Hiraalka Horumarinta Somaliland ee 2030,waxa ay doonaysaa in ay noqoto dal dimuqraadi ah oo sharci lagu dhaqmo, nabad-gelyo ah, barwaaqo ah, dadkiisu ku nool yihiin hodan-tinimo loo dhan yahay, oo aan in yar ladnaantu ku koobnayn, iyo in ay noqoto iftiinka aqoonta iyo ilbaxnimada ee ka dhex muuqda Afrika.
Walaalayaal, Hiraalkaa wanaagsan lagu gaadhi mayo fadhi iyo kala qoqob, balse waxa lagu gaadhayaa Iskaashi, Isku-duubni, midnimo iyo walaalnimo aan sal-guurayn oo shacabkeena oo dhan gacmaha isku qabsado sidii aan u gaadhi lahayn hammigaa iyo hiraalkaa inooga muuqda hirka fog.
Ugu dambeyn,
Shacab-weynaha JSL waxaan u rajaynayaa Guul waarta, barwaaqo iyo nabad-gelyo.
Waxa aan mar kale ammaan iyo bogaadin u dirayaa Golayaasha dhawaan xilka wareejin doona. Waxaan soo dhawaynayaa Golayaasha xilka qaban doona.
Waxaan Illaahay ka baryayaa in doorashadu noqoto mid khayr leh oo horumar iyo nabad-gelyo innoo horseeda.
Jamhuuriyadda Somaliland Ha Waarto,
Shacabka Somaliland Ha Guulaysto.
Mahadsanidin.
Eebbaa Mahad Leh

Gudiga Doorashooyinka Somaliland oo soo saaray Liiska Tirada Dadka Isdiiwangeliyey

Annual Constitutional Address of The President of the Republic of Somaliland H.E. Muse Bihi Abdi

$
0
0
Annual Constitutional Address of
The President of the Republic of Somaliland
H.E. Muse Bihi Abdi
Monday, March 8, 2021
• Chairman of the of the Parliament
• Honorable Members of Parliament
• Chairman of the Supreme Court
• Commanders of the National Armed Forces
• The People of Somaliland wherever they are
Ladies and Gentlemen,
It is a great honor and privilege to be in the Parliament of the Republic of Somaliland to deliver the 2021 annual address to the nation.
The year 2020 began with a global virus that affected the whole world and at same time made total change in the way societies live. More than, 2.5 million people lost their lives and millions in different parts of the world had been affected by the virus. But it was a year that ended with a low effect and great success achieved in science and vaccines.
2021 was a year of stability and peace for Somaliland. It was a year that we have realized great success politically and diplomatically and our case has found different international forums where we can present them.
Last year, in the whole region where we live and the rest of the entire world there was great change in the socio-economic, military, and political alliances which transformed the political and military features of the world. There were conflicts and wars which had great damage in many parts of the world. It is important to remind ourselves that these wars manifested the power of more than technology and the change they brought on the methods and tactics of war.
It was a year when an unprecedented election and great distortions happened in the Unites States which was the greatest trial and obstacles that Western democracy and elections had to face.
For Somaliland, the year was a great achievement for realizing a total political peace and security. The government, the political parties, the Electoral Commission, Parliament and the people of Somaliland united to holdthe dual election of the House of Representatives and Local Government elections.
 Economic
In regard to the economical categories of the world, Somaliland is considered to be one of the low economy countries. Although that exists, it’s continuously economic development is being realized by the efforts of the different governments efforts and businessmen who invested the country. The government under my leadership is making great effort to realize economic growth.
The four pillars of our economic:
• Revenue collected by Public Financial Institutions
• Investment and economic development by businessmen who have the main economy in their hands.
• Somaliland Diaspora’s support and the investment in the country
• Foreign investment and international aid.
51.67% of our income and the budget passed by the House of the Representatives are used for national security, defense and salary for civil servants. The rest of the budget is used for basic infrastructures and different activities such as quest for recognition, job creation, development projects, infrastructure, education, health and access for drinkable water etc.
The majority of international aids we receive are humanitarian and emergency support, as well as pilot projects. The political status for the country and sabotage by the government of Mogadishu are great obstacles to get foreign aiid and major international investment.
Ladies and Gentlemen,
Our constitution pinpoints the structure and the economic administration of the country. Article 12 of the constitutions clearly provides that the government is responsible to establish the economic policy of the country which is based on free market and cooperation with the private sector, Public property commonly owned by the nation, Public assets and foreign investment.
According to the constitution, it is imperative that the economy policy of the country doesn’t allow the wealth and resources of the country to be in the hands of a group(s) or individuals in order to avoid the creation of economic classes which divides the people to haves and have not’s. Similarly, Article 12 of the constitution promulgate that land is a public property owned by the nation, and the state responsible.
To overcome economic difficulties such as unemployment and to develop economic infrastructures the government will implement laws to achieve vision and mission as enshrined in the constitution.
Since, our reclamation of independence the revenue system of the country depended on customs and tax. This is an outdated system of taxation which cannot be depended on. 78% of our budget depends on revenue collected from customs, while 22% of the budget is from Inland Revenue. As nation, to be self-sufficient the government is trying to change the former revenue system. We are a nation whose income is low and have low savings.
Ladies and Gentlemen
Last year, Somaliland had to overcome many major obstacles which had great impact on our economy such as
– Covid-19 which had an impact on millions of people globally.
– Ban of livestock export.
– Effect of locust on our agricultural production.
Although these obstacles existed, the government had made great efforts to develop and improve the economy such as:
• 106 projects were financed from the national budget at the cost of 173 billion SL shilling. All those projects were implemented via tender.
• In 2021 our plan is to implement projects at the cost of 273 billion SL shillings.
• Development projects at the cost of 163.6 billion SL Shillings were realized by foreign aid we received. We thank our friends for their supports and at the same time, we inform them that Somaliland needs more support.
• The number of civil servants increased by 10%. In the last three years the number of civil servants increased by 5,150 people which is an increase of 26%.
• Although the government employed so many Civil Servants, this is a very low number compared to unemployment in the country.
• Looking at the GDP, the government manages less than 10%. We can deduce that the budget of the government cannot cover unemployment and poverty alone. This shows that a great responsibility of job creation and development of the economy depends on the free market as mentioned by the constitution.
• The value of Somaliland shilling is current around 8,500 SL shillings for the dollar. Inflation has decreased by 3.5% which is the lowest in recent years.
• There are four private banks in the country. The people have deposit of 200 million dollars. Last year the four banks have lent 70 million dollars, which means that they have 130 million dollars in the treasury which is not being used. This money which is idle can be used for developing industries, constructing modern hospitals and creating jobs.
• We don’t have international banks in the country. Although our local banks have their problems, we encourage them to target working like international banks which uses the deposit they have.
• We established The Institute of Agricultural Research with the aim of modernizing and developing farming and irrigation in the country to achieve self-sufficient on agricultural production.
• We are aware that the original seeds of our crops have vanished and the as such we have succeeded in reviving 23 different types of seeds which were popular in the country. We aim to establish a National Seed Bank.
• We have also vaccinated 3, 000,000 heads and 81, 000 nomadic families have benefited from thi.
• Construction of fishing port at Maydh began with 5 million dollar.
• The first phase of 400 meter construction of Berbera port is 100% complete. The port will have the capacity of serving 450 thousand containers per year, while its current capacity at present is 150 thousand containers. This will be an increase of 67%. Modernization of the port of Berbera targets serving the whole region.
• Berbera airport is being internationalized this year and will serve goods and the people of the region.
• The construction of Berbera corridor although delayed is moving at good speed.
• 252 km of Buroa-Erigavo road construction is complete. Only 32 km is remaining and this will be completed soon
• The 53 km Odweyne-Buroa road construction has begun and will be completed very soon “Insha Allah.”
• Construction of Lowyacaddo-Borama road which is being financed by African Development Bank will begin after the survey is completed.
• Tarmac road connecting Las-Anod airport with the centre of the town has been completed.
Ladies and Gentlemen
Somaliland is a rich country which can realize self-sufficiency in economy if we cooperate.
If the government becomes guardian of the security,
If the government is the major job creator,
If the government is the main service provider
Yet, there is unemployment and the basic needs of the society which needs to be taken care of as a nation.
 Public Services
• Education: We have built 76 schools, 400 teachers have completed their trainings and 670 others under training.
• Health: 589 thousand children have been vaccinated.
• 1.5 million Patients were treated in public hospitals and that is 12% more than last year.
• There is an increase of mental illness, diabetic, hypertension, heart disease, cancer and kidney diseases. This is due to climate change, way of life and socio-economic of the society.
• Last year, according to Ministry of Health, the number of patients who went abroad for treatment were 5,600 people with an average expense of 10 thousand dollars each that means that the society has spent 56 million dollars for treatment abroad. These indicate that society through cooperation can build modern hospitals in the country. This is an economic-bleeding and it is an issue that the public and the government should deal with.
• 42 bore-wells were dug in 38 districts in different regions and 16 others were rehabilitated.
• 81 ordinary wells were also dug in the different regions
• 13 large dams were built.
 Security
The world classifies security into three main parts- Security and defense armed defense, peace and order.
Security and Defence
Thank God, Somaliland has armed forces that cannot that can be depended on, strong, valiant, experienced heroes on which the national security, defense and stability is relies on. The government and the people have the same vision to prioritize security and the people of Somaliland are grateful for them and have high esteem for them.
Rule of Law
Rule of Law can be achieved by raising the awareness and knowhow of the people. This will help the society on how to solve difficulties they face; it will unite them physically and mentally. This step will help achieve economic development and create a good administration which brings about rule of law. The government will secure the stability through raising their awareness and understanding and will use its power to ascertain stability when required. Rule of law, will help the society to have something in common, cooperate and trust each other. That is the core which the Judiciary is interested with. The judiciary is the binding factor of the society and as such it gives priority to:
• Protection of rights of citizens and equality
• Adjudication of disputes in the society
• Adjudication between the society and government
• And interpretation of legal disputes within government institutions
 Stability of the society can be realized by having equal opportunities for employment, economy, education and support of the vulnerable groups in the society. To realize this government has established National Service Program to give opportunity for Somaliland youth. We have insisted Civil Service Commission to give job opportunity in government institutions through fair and equal competition, in order to avoid suspension and mal-affect of in harmony of the society.
 To give special consideration for the vulnerable groups in the society
• Economic support was given to 32,000 families living in different regions
• 18,976 girls were trained with different vocational skills and were provided money to establish small business.
• Food and other goods were distributed to more than 70,000 IDPs families.
• $320,000 were distributed to 4,500 IDPs families
 Good Governance: we believe that good governance is one of the main pillars which guarantee social security, development of the nation and the realization of good governance for the government. It can also take part in the structure and services the government provides for the public, therefore:
• A major reform was made in the National Auditor General System.
• Major steps were taken against embezzlement of public funds by financial and administrative auditing on 72 government institutions. 31 public officials are accused and waiting on trail.
• 5 billion SL shillings which were embezzled were returned to the public treasury.
• Laws dealing with financial and administration investigation were strengthened.
Ladies/Gentlemen
Although the government had made great efforts to decrease different kinds of crimes in the country, it succeeded to some extent but hasn’t reached level it aspires to reach.
– For example, 4,824 crime cases were brought to the court.
– The numbers of inmates in the prisons are 2,904 of which most of them are young.
– 377 cases were registered as theft.
– 142 cases are registered as rape.
– 535 crime cases were registered to be related to drug selling business
– 302 cases were registered as car accidents.
The government after seeing the enormous difficulties and the reasons behind these crimes decided on ways of reducing this:
– Reducing poverty
– Awareness to be given by experts on crimes
– The government strengthening the law pertaining to control crimes, such as car accidents and drug.
– The government will fight crimes related to murder, drugs and rape.
4. Elections
Ladies/Gentlemen,
Somaliland is widely respected for its democracy, peace and stability. These are two issues which regions in the country are not enjoying. We were implementing free and fair elections, one-man-one-vote for the last 19 years. This has attracted international respect and prestige. Thank God that we are ready to hold the dual-election of the House of Representative and the local governments-which we have waiting for a long time to be held after 83 days. The wind of the forthcoming elections is blowing in all the regions of Somaliland.
We thank the House of Parliament, political parties, election committee, security forces, candidates and the people of Somaliland for accepting to hold one-man-one-vote election peacefully. This is a sign of the political maturity of Somaliland.
The government has prepared 132.6 billion SL. Shilling for voter registration and elections.
When we begun the process of election, Somaliland’s friends promised to support us financially. We have received the first part of their support of 50.1 billion SL. Shillings. The financial support of 33.1 billion SL. Shilling was paid/to be paid by UK, Sweden, EU. Taiwan paid 17 billion for the election fund.
The government of Somaliland has decided to hold the election because elections decide the destiny of the people and that is our responsibility.
Ladies/Gentlemen,
The numbers of candidates who have registered are 993. They have all gone through the legal procedure in which their education, efficiency, the responsibility were investigated. We commend them and we have respect for them. People who play football say “the 2 colors of a ball is white and black.” Similarly the voting card is “yes” and “no.” We have to know that only 331 candidates will have the “yes” card.
Ladies/Gentlemen,
83 days only have remained to Ballot Day, and we know the number of candidates who will win. The only thing that we don’t know is their names and their appearances. I would urge you knowing the number of those who will succeed to accept the decision when the commission announce the resul and avoid unrequited hullaballoo.
5. Foreign Policy
Foreign policy of Somaliland is based on good neighborliness, peace, mutual respect and international cooperation. Last year, was a year of success for Somaliland foreign policy. It was a year when Somaliland made trips to different countries in Africa and was visited by different delegations from different parts of the world.
For 30 years we were looking for recognition. We were advised that Somaliland recognition is an African issue and has to go through AU. On the bases of that the government has made connection with member states of African Union. The result is that our cause has been supported by some and accepted by others.
Somaliland and Somalia dialogue
Ladies/Gentlemen,
The government of Somaliland goal is to realize the independence of Somaliland and as such it has decided to go to any forum and meet everyone where the issue of Somaliland demand. We agreed to re-establish the dialogue between Somaliland and Somalia which has been on hold or suspended for a long period.
As you are aware, we had a summit that was held in Djibouti. You are aware also how at the International Forum, that the delegation I led had full confidence to present the reality of our cause. We thank the President of Djibouti for organizing the conference through experience full knowledge and neutrality.
Ladies/Gentlemen,
Following that, the president of Kenya H.E. Uhuru Kenyatta invited us to his country. You are aware of the reception and prestige the delegation I led was given.
You have seen and read the joint communiqué released by the two governments. You are fully aware the enmity and hatred that came out of the government that was ruling Mogadishu on that day and the decisions it has published. The position of that government was not directed on the government of Kenya but it was explicitly describing the hatred and enmity of that government has for the people and the sovereignty of the Republic of Somaliland.
Ahead of that, you also remember the hatred and enmity it manifested against Guinea when it invited us to its country.
I thank the presidents of Kenya and Guinea on their receptions and courageous decisions reached.
Ladies/Gentlemen,
This indicates the degree of hatred and enmity Somalia has for us. Fortunately, the trips and talks we had last year had tangible results that Somaliland’s cause is an international issue that cannot be denied.
We have through these visits got new friends in Africa and the rest of the world.
United Nations
Respect of Human Rights and the rights of nations for self-determination are the foundation principles of the United Nations. It is unfortunate, that United Nations doesn’t respect the principles of its foundations, regarding the wishes of the people of Somaliland and the resolutions it decided when it reclaimed its sovereignty on May 18, 1991.
The people of Somaliland decided to unilaterally pullout of the unity and establish the Republic of Somaliland.
Somaliland has taken the road for peace, good governance, democracy, one-man-one-vote elections and peaceful transfer of leadership. Unfortunately, the United Nations didn’t raise any of these issues nor give acknowledgement, respect and prestige which Somaliland deserves.
It is really surprising that some governments give recognition and financial support to Somalia which has taken the road of distraction, chaos, political unrest and disorder.
We can say that these governments who supply weapons and economy to Somalia have their interest which is far and different from what is the good for the people of Somalia.
You are all aware today that the government whose term has expired and which didn’t get any legal extension is ruling Mogadishu. That government hasn’t any plan to hold elections and according to the media, international representatives who are in Mogadishu haven’t so far clarified their position about the government whose term has expired.
In addition to that, it is an intervention against Somaliland that the issue of difference includes calling Members of Mogadishu Parliament to represent northern regions. Somaliland states that it is clear aggression to call Members of that Parliament to be representing Somaliland, when in reality they live in Mogadishu.
I urge the People of Somalia not to allow or accept individuals who are fugitive/deserters from their country.
Somaliland Citizens who are implicated in such behavior will be dealt with, in accordance to the law.
Conclusion
Ladies/Gentlemen,
Visioning and preparation of the future are educationally and economically important for better life and the development of the country. Problems facing us today:
– Man-made problems such as (conflicts, desertification which cause droughts, settlements and annexation of land in towns)
– Global climate change
– Modern technology has a lot of benefits but is harmful as well.
– Problems of Urbanization and the migration of people from rural areas to urban areas.
The problems we have mentioned indicate that we have a lot of shortcomings to be taken care of. It is an obligation for us living today to take the responsibility as a government, intellectuals, businessmen, Ulima and elites to wake up and put the basis for a better future for the coming generations and history.
What does Somaliland need in the next decade?
Somaliland focus its goal on the development of Somaliland Vision 2030; which needs to be a democratic country that abides by law, stability, prosperity for all its people and not for a few, and to be the beacon for education and civilization in Africa.
Ladies/Gentlemen, Good vision cannot be realized without effort and polarization. It can be realized through cooperation, harmony, unity and brotherhood. The people should hold each other’s hand and unite to achieve our long vision and mission.
Finally,
I pray for the people of Somaliland to have lasting success, prosperity and peace. I commend the House of the Representatives and Local counsels which will hand over their responsibilities. I would also welcome those who will be elected. I pray for the election to be a good omen for development and peace.
Long live the Republic of Somaliland
Success for the people of Somaliland
Thank God
May be an image of 1 person and standing
<img class=”j1lvzwm4″ src=”data:;base64, ” width=”18″ height=”18″ />
<img class=”j1lvzwm4″ src=”data:;base64, ” width=”18″ height=”18″ />
<img class=”j1lvzwm4″ src=”data:;base64, ” width=”18″ height=”18″ />
77Khadar Nuur Cawil Garyaqaanka, Axmed Shaqale and 75 others
17 Comments
18 Shares
Like

 

Comment
Share

Daawo:Muqaalka M/weyne Biixi oo socod luga ku soo galay Kaanboolka Barlamaanka


Daawo:Komishanka Doorashooyinka Somaliland oo war cusub soo saaray

UK calls for 30% women’s quota in Somali elections

$
0
0

Press Release

08/03/2021

UK calls for 30% women’s quota in Somali elections

To mark International Women’s Day (IWD2021), British Embassy Mogadishu today co-hosted virtual event with HearWomen International and LeadNow Somalia, a grassroots organisations dedicated to increasing women’s participation in politics and public office.The event aimed at celebrating Somali women for their fantastic contribution to Somalia and Somali politics.

The event was attended by a cross section of Somali women ranging from political, civil society and grassroots organisations. Discussions focused on the role of Somali women in the elections and leadership.

Ahead of Somalia’s upcoming elections, the UK’s Development Director Damon Bristow urged all Somali stakeholders to honor the commitment made to implement the agreed 30 percent women’s quota in the planned elections.

Damon Bristow, Development Director, said:

“Today’s commemoration of International Women’s Day in Somalia comes at a significant time in this political season. Somali women have made great strides in the public and political spheres, including a 10 percent increase (from 14% to 24%) in the representation of women in the Federal Parliament since 2016. We call on stakeholders to adhere to the 30% quota as enshrined in the constitution.”

“In Somalia, women and girls are at the heart of our programming which ranges from support to greater participation by women in politics and leadership, to activities aimed at robustly challenging harmful practices.”

The UK is also supporting promotion of a more inclusive political settlement in Somalia, including support to Somalia’s constitutional review process and preparations for inclusive and representative national elections.

Also in attendance at the event was Somalia’s Minster of Women and Human Rights Development H.E Hanifa Mohamed Ibrahim.

She said: “The Somalia government is committed to pushing for policies to make systematic change and achieve 30% women quota. The Ministry of Women is also working to establish legislations on sexual offenses and children’s rights.”

Fawzia a Member of Parliament and the Chairlady of the National Development Party said:

“Somali women have a lot of potential and it is crucial that all partners work together to unlock their potential. We need to ensure that the women quota is achieved in this elections and women are given their rightful place in leadership positions

International Women’s Day has been observed around the world since 1975, to celebrate the social, economic, cultural and political achievements of women. The day marks a call to action for accelerating gender equality.

Madaxweynaha Jabuuti oo ka hadlay Xasarada & Khilaafka Somalia & kenya+Sababtu ug jawaabi waayey Eedihii Xukumada Farmaajo Tunka u saartay

$
0
0

Khilaafka Soomaaliya iyo Kenya: Madaxweynaha Jabuuti oo ka hadlay xiisadda labada waddan

Madaxweyneyaasha Soomaaliya iyo Kenya ayaa isku arkay shirkii IGAD ee ka dhacay Jabuuti, xilli ay wehlinayeen madaxda Itoobiya iyo Jabuuti
Madaxweyneyaasha Soomaaliya iyo Kenya ayaa isku arkay shirkii IGAD ee ka dhacay Jabuuti, xilli ay wehlinayeen madaxda Itoobiya iyo Jabuuti

Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa ka hadlay xiisadda Soomaaliya iyo Kenya, isagoo markii ugu horreysay ka jawaabay dhaleeceyn uga timid dhinaca xkuumadda federaalka Somaaliya.

Dabayaaqadii sanadkii lasoo dhaafay, waxaa mar kale cirka isku shareeray xiisadda sii xumeyneysay xiriirka labada dal, kaddib markii dowladda federaalka Soomaaliya ay dalka dariska la ah ee Kenya ku eedeysay in ay farogalin ku heyso arrimaheeda gaarka ah.

Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo dhigiisa Kenya, Uhuru Kneyatta ayaa bishii December isku arkay shirkii IGAD ee ka dhacay dalka Jabuuti, inkastoo ay wehlinayeen Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed iyo Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle.

Jabuuti ayaa xilligaas loo xil saaray in ay dadaal u sameyso sidii loo dajin lahaa xiisadda heerka sare joogtay ee labada dal, islamarkiina waxay Jabuuti sameysay guddi xaqiiqo raadin ah oo soo baara tabashooyinka ay Soomaaliya qabtay.

Hase ahaatee, xaaladda ayaa waji kale yeelatay kaddib markii dowladda Soomaaliya ay aad uga carootay natiijada guddigii Jabuuti oo muujisay in ay “inta badan waxba kama jiraan ahaayeen eedeymihii ay Soomaaliya u jeedisay Kenya.

Muxuu yidhi Madaxweynaha Jabuuti?

Madaxweynaha Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle, oo BBC-da wareysi siiyay ayaa markii ugu horreysay tan iyo xilligaas ka hadlay xasaradda labada wadan.

Geelle ayaa sheegay in lagama maarmaan ay tahay in la hagaajiyo xiriirka Muqdisho iyo Nairobi

“Xiriirka Soomaaliya iyo Kenya way ku khasban yihiin in ay wadashaqeeyaan, in ay xiriir fiican yeeshaan, in ay is isxtiraamaan, dadku ay wax wada qabsadaan,” ayuu yidhi isagoo si adag u hadlayay.

Waxa uu intaas ku daray in labada waddan ay daris yihiin, islamarkaana aysan sina u kala maarmin.

“Labada dal dadkoodu waligoodba way wada noolaayeen, wayna wada noolaan doonaan. Waxaan nahay dad wax wada qabsada, wada dhashay, khilaafna wuu yimaadaa wuuna baxaa, laakiin dadku ma guurayaan, dalkuna ma guurayo,” ayuu sii raaciyay hadalkiisa.

Madaxweynaha Jabuuti ayaa sharraxay sababtii uu dowladda Soomaaliya ugu jawaabi waayay markii ay ka caroortay sida ay Jabuuti u wajahday khilaafka Soomaaliya iyo Kenya.

“Tan ugu horreysa, Soomaaliya iyo Jabuuti cid kala kaxeyn karta ma jirto, tan labaadna howshan waxay ku timid dalab uu madaxweynaha Soomaaliya ku soo bandhigay shir madaxeedkii IGAD, oo nala yiri ‘idinkaa ugu dhowe bal soo eega’, waan iska diidi karnay oo waan odhan karnay cid kale u dirsada, laakiin kalgacal baan u oggolaanay,” ayuu yidhi.

‘Shir madaxeed baa lala sugayaa’

Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu yidhi: “Waxa aan soo aragnay iyo waxa aan qornayna ragga Soomaaliyeed ma aysan aqrininba runta haddii la fiiriyo, mana garanayaan wixii ku dhex jiray meeshaas. Shir madaxeed baa lala sugayaa oo arrintaas lagu faaqidi doonaa ayaa ku qoran, waxa loo buunbuuniyay ee loo qeyliyay annagu ma garaneyno.”

Waxa uu sidoo kale shaaca ka qaaday sababta uu xilligaas uga jawaabi waayay caradii dowladda Soomaaliya ay ka muujisay tallaabadii Jabuuti.

“Waan iska diiday inaan jawaab iyo waxba ka bixinin arrintaas, maxaa yeelay dabka haddii lasii huriyo dhibaato unbuu keenayaa. Wax weyn ma aha arrinkaasina wuu iska dhammaanayaa haddii Alle yiraahdo,” ayuu yidhi madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle.

Dacwadda Badda

Arrinta Soomaaliya iyo Kenya ma aha mid ku kooban farogalinta ay Soomaaliya ka cabatay iyo arrimaha gobolka Gedo oo kaliya, balse labada waddan ayaa sidoo kale waxaa u dhaxeeyay muran dhinaca xadka badda ah oo in muddo ah soo jiitamayay.

Maalmaha soo socda waxa ay mar kale indhaha warbaahinta caalamka ku mashquuli doonaan khilaafka diblomaasiyadeed ee dalalka Soomaaliya iyo Kenya, iyadoo la filayo in 15-ka bishan ay maxkamadda caalamiga ah ee Caddaaladda (ICJ) billowdo dhageysiga kiiska dacwadda Badda.

Kenya ayaa dhawaan dalbatay in mar kale dib loo dhigo dhageysiga kiiska inkastoo garsoorka maxkamadda iyo dowladda Soomaaliya labaduba ay arrintaas ku gacan seyreen.

Maanta ayuu guddiga Soomaaliya u qaabilsan kiiskaas ka dhoofay magaalada Muqdisho, waxaana ay u diyaar garoobayaan in ay dacwada uga qeyb galaan maxkamadda.

Ra’iisul Wasaare ku xigeenka Soomaaliya, Mahdi Maxamed Guuleed, oo hoggaaminaya guddiga matalaya Soomaaliya ayaa sheegay in ay rajo fiican ka qabaan kiiska.

Kenya ayaa heysata fursad ay dhageysiga dacwadda uga qeyb gasho qaab maqal iyo muuqaal ah ama in wakiilladeedu ay ku xaadiraan xarunta ICJ.

Daawo:Foosiya Yusuf X.Adan oo sirro ku saabsan Badda Somalia fashilisay Maxayse ka tidhi qadiyada Al-shabaab

Nin Soomaali ah oo uu ku nool waddooyinka Faransiiska+Sababta ku keliftay?   

$
0
0
Nin Soomaali ah oo uu ku nool waddooyinka Faransiiska+Sababta ku keliftay?   

 

Nin Soomaali ah oo ku nool dalka Faransiiska ayay danta ku khasabtay in uu ku noolaado waddooyinka dalkaas kadib markii labo dal ka tirsan Yurub ay u diideen inay magangelyo siiyaan, sida ay ku warrantay wakalaadda wararka Turkiga ee Anadolu.

Axmed Maxamed ayaa Anadolu u sheegay in Faransiiska uu diiday in magangelyo uu siiyo kadib markii 2 sano uu sugayay codsi uu dirsaday isla markaana waxaa xoog looga saaray xarun la geeyo dadka magangelyada la siiyo.

Wuxuu sheegay in Belgium ay meesha ka saartay codsi uu uga raadinayay magengelyo, muddo 11 bilood ah ayuu ku sugnaa xeryo ciriiri ah oo ay ku sugan yihiin dad muhaajiriin ah.

Wuxuu intaas ku daray in kiiskiisa uu u gudbiyay maxkamadda racfaanka balse mar kale loo diiday in magangelyo la siiyo, sanadkii 2017-kii ayuu dib ugu soo laabtay Faransiiska.

“Waxaan ku suganahay xaalad daran, waxay iiga tageen in aan ku noolaado waddooyinka xilliggan uu dunida saameeyay cudurka safmarka ah, nolosheyda halis ayay ku jirtaa, dib ugama laaban karo dalkeyga” ayuu yiri Maxamed oo u warramayay wakaaladda wararka ee Anadolu.

Dhalinyaro ka soo jeedda dowlad deegaanka Soomaalida oo ka mid noqday Ciidamada Cirka (Duuliyayaal) ee Itoobiya.

$
0
0

Dhalinyaro Soomaali ah oo ku biirtay ciidamada cirka ee Itoobiya

 

Dhalinyaradii ugu horreysay oo deegaanka Soomaalida ee dalka Itoobiya ka soo jeeddo oo ku biirtay ciidamada cirka Itoobiya ee noqda Duuliye iyo Farsamayaqaan diyaaradeed ayaa tababrkooda billaabay.

Labadan dhalinyarada ah oo loo kala qatay Duuliye iyo Farsama yaqaan diyaaradaha ciidamada ayaa sheegay iney caqabado xagga qoyska iyo bulshadaba ay kulmeen balse ay ka gudbeen maadaamaa ay xiiseynayeen iney mar un helaan fursad ay cidamada cirka dalka Itoobiya kaga mid noqdaan.

Dhalinyaraduna waxay sheegeen fursadda iney ku heleen qoondo Soomaali ahaan loo siiyey kaddibna imtixaanka dugsiga duuliyanimada lagu qaaday oo ay ku guuleysteen.

Cadnaan Cali Ibraahim oo loo qaaday farsamaqayaqaan diyaarad ciidan ayaa BBC u sheegay in weligiisa uu ku haminayay in uu ku biiro ciidamada.

Daawo:Wiil reer Somaliland ah oo Ikhtiraacay ama hindisay Gaadiid & Qalab Cajiib ah


War degdega:Weerar Madaafiic ah oo lagu qaaday Xalane oo ah Bogcada Safaaradaha & Hayadaha Caalamku ka degan yihiin Muqdisho 

$
0
0

Weerar madaafiic ah oo lagu qaaday Xalane oo ah Bogcada Safaaradaha & Hayadaha Caalamku ka degan yihiin Muqdisho

War goordhow warbaahintu heshay ayaa sheegaya in weerar madaafiic ah lagu qaaday xerada Xalane ee magaalada Muqdisho, oo ah halka ay degan yihiin safaaradaha dalalka caalamka iyo hay’adaha caalamiga ah.

Ilo-wareedyo ku sugan xerada ayaa warbaahinta u sheegay in qiyaastii 6 hoobiye ay ku dhaceen gudaha xerada. Weli ma cadda khasaaraha ka dhashay weerarkan, iyo halka ay si gaar ah ugu dhaceen.

Xerada ayaa la filayaa inay dhowaan marti-geliso kulan ay goobjoog ka tahay beesha caalamka oo dhex-mari doona madaxda dowladda federaalka iyo kuwa dowlad goboleedyada, kulankaas oo looga hadlayo muranka ka taagan doorashooyinka Soomaaliya.

Diyaarad sida Ciidamo Kumadoosa oo Turkiga lagu soo tababaray oo ka degtay Muqdisho

Madaxweynihii ugu beenta Badnaa ee soo xukumada Dalka Maryakanka

$
0
0
Composite image of Ronald Reagan, Lyndon B Johnson, Donald Trump, Bill Clinton, and Richard Nixon

Madaxweynihii hore ee Mareykanka, Donald Trump, waxaa inta badan lagu eedeyn jiray in uusan runta qaddarin jirin. Sidaasoo ay tahayna qaar ka mid ah madaxweyneyaashii ka horreeyay ayaa soo sheegi jiray been isugu jirta mid layaab leh iyo mid naxdin leh intaba. Haddaba waa sidee marka la is barbar dhigo iyaga iyo Trump?

Markii Saadaam Xuseen uu qabsaday boqortooyada Saliidda hodanka ku ah ee Kuwait bishii August ee sanadkii 1990-kii, Madaxweynihii xilligaas ee Mareykanka, George HW Bush, waxa uu si caro leh u yidhi: “Arrintan ma istaagi doonto.”

Laakiin xilli ay ciidamada Mareykanka kusii qulqulayeen Khaliijka, shacabka Mareykanka waxay shaki ka muujinayeen marmarsiiyada loo heysto in la qaado tallaabo militari.

Dowladdii Kuwait oo dibadda ka joogtay waddankeeda ayaa shaqaaleysiisay shirkad Mareykanka laga leeyahay oo ka shaqeysa xiriirka dadweynaha, oo lagu magacaabo Hill & Knowlton, taasoo xafiiskeeda Washington DC uu maamulayay madixii hore ee golaha Wasiirrada Bush.

Shirkadda ayaa soo diyaarisay marqaatifur ay sameyneysay gabar 15 jir ah oo magac looga dhigay “Nayirah” taas oo Golaha Wakiillada Mareykanka ilayoo ilmeyneysa u sheegtay Bishii October, 1990, in ciidamada Ciraaq ay gudaha u galeen isbitaal ku yaalla KUwait, kaddib ay carruur dhalooyinka lagu xannaaneeyo ku jira ka saareen dhulkaoo qabow ahna u dhigeen si ay u dhintaan.

Wariyeyaasha ayaa loo xaqiijiyay in Nayirah ay magacaas u isticmaaleysay cabsi ay ka qabtay in qoyskeeda lagu dhibaateeyo waddankeeda.

Hase yeeshee markii uu dagaalka dhammaaday waxaa la ogaaday in gabadhaas uu dhalay safiirkii Kuwait u fadhiyay Mareykanka. Sheekadeedana waxay ahayd mid aan gabi ahaanba sal iyo raad toona lahayn, sida uu John MacArthur ku sharraxay buuggii uu ka qoray dagaalkii Khaliijka ee 1991-kii.

Bush waxaa warbaahinta laga duubay isagoo sheekadan soo xiganaya ugu yaraan lix jeer, si uu buunka dagaalka u afuufo.

George HW Bush at the White House in 1991, with Dick Cheney and Colin Powell, prior to commencement of Desert Storm

“Ilmo ayaa laga saaray dhalooyinka lagu xannaaneeyo waxaana sida qoryaha dabka lagu shido loogu daadiyay dhulka,” ayuu yidhi oo mar khudbad u jeedinayay ciidamada Mareykanka ee ku sugnaa Sacuudiga.

Sanadkii 1991-kii si dirqi ah ayey Aqalka Senate-ka ku ansixiyeen qaraarkii Bush ee dagaalka lagu qaadayay. Lix Senator ayaa laga soo xigtay in sheekada carruurta isbitaalka ay ahayd marmarsiiyo lagu raadinayay fasaxa dagaalka, sida MacArthur ku qoray buuggiisa.

Maalmo kaddibna waxaa la billaabay holwgalkii Saxaraha.

Haddaba waxay u muuqataa in carruurta ay run ahaantii dhinteen kaddib markii dhalooyinkooda laga saaray xilligii uu socday Dagaalkii Khaliijka. Waxaa dhacdooyinka noocaas ah si sax ah loo soo tabiyay markii ciidamada cirka ee uu Mareykanka hoggaaminayay bullaabeen duqeymaha culus.

Habeenkii ugu horreeyay ee ay duqeynta billaabatay, markii ay fiilooyinkii korontada ku go’een madaafiicda, hooyooyin naxsan ayaa carruurtooda ka saaray qalabkii dhalooyinka ahaa ee ku jireen oo dhex yaallay isbitaal ku yaalla magaalada Baqdaad, iyagoo ula cararay meel qabow ah oo ay duqeynta uga gabanayeen, halkaasna waxaa ku geeriyooday in ka badan 40 carruur ah, sida lagu xusay maqaal uu daabacay wargeyska New York Times.

Waxaa jiray dad lagu qiyaasay kumannaan qof oo lagu dilay dagaalkii socday 42-da maalmood.

Inkastoo waligeed aan la xaqiijinin in Bush uu ka warqabay in sheekada carruurta ay ahayd mid been abuur ah, haddana Aqalka Cad ayaa si guud looga filayaa in uu xaqiijiyo sheegashooyinka madaxweynaha – gaar ahaan marka ay yihiin kuwo aad naxdin u leh.

Wariyeyaasha Mareykanka waxay ku guul darreysteen in ay ogaadaan marqaatifurka beenta ah ee Nayirah ilaa intii uu dagaalka ka dhammaaday. Muranka badan wuxuu ka dhashay markii dhawaan la qoray taariikh nololeedkii soo jiidashada lahaa ee Bush iyo wararkii laga soo tabinayay madaxweynenimadiisii markii uu geeriyooday sanadkii 2018-kii.

Hase yeeshee, eedeymaha ku saabsan in madaxweynaha uusan runta qaddarineynin waxay warbaahinta xaqiijin joogto ah ku sameynayeen intii uu xilka hayay Mr Trump.

US President Donald Trump speaks to the media as he departs the White House in Washington, DC

Wargeyska Washington Post ayaa haya xogta ku saabsan hadalladii Trump – oo gaaraya in ka badan 30,000 – kuwaasoo uu wargeysku sheegay in ay ahaayeen hadallo been ah ama kuwo uu madaxweynaha dadka ku marin habaabiyay.

Qaar badan oo ka mid ah hadalladaas, sida kuwa ku saabsan ciyaaraha golf-ka ama hantidiisa ama xitaa mar uu sheegay in isagoo isusoobax sameynaya uu baraf da’ay, dhammaantood wax muhiimad ah malaha.

Balse qaar kale, sida sheegasho ku saabsan in uu si ulakac ah dadka Mareykanka ugu marin habaabiyay arrimaha fayraska corona, ama hadalkii aan caddeynta lahayn ee uu ku sheegay in doorashadii Aqalka Cad ee 2020-kii lagu shubtay, ayaa noqonaya kuwo dhaawac weyn sababay.

Benjamin Ginsberg, oo ah qoraa aruuriya beenta Mareykanka ayaa sheegay in madaxweyneyaasha qaarkood ay ka daran yihiin kuwa kale.

Wuxuu soo qaatay hadallo uu madaxweynihii uu dhalay Bush, ee George W Bush, dadka Mareykanka ah uga gaday si ay u oggolaadaan weerarkii uu ku qaaday Ciraaq.

Waxaa ka mid ah in uu iska dhaga tiray shakiga ay sirdoonka ka muujinayeen in maamulkii Saadaam Xuseen uu heystay hub si ba’an wax u burburin kara, iyo in uu ku doodayay inuu xitaa heysan karo nuclear uuna xulafo la yahay Al-Qaacida.

Prof Ginsberg wuxuu sheegay in hadallada beenta ah ee horseeday tallaabada militari ay ahaayeen kuwa ugu saameynta xun, Trump-na uusan ahayn mid sameeyay wax ka xun waxyaabihii ay soo sameeyeen madaxweyneyaashii ka horreeyay.

Dad badan oo ku xeel dheer taariikgda waxay sheegaan in beenta madaxweyneyaasha Mareykanka lagu eedeeyo ay kasoo billaabatay Lyndon Baines Johnson, inkastoo uusan ahayn madaxweynihii ugu horreeyay ee arrimahaas lagu sheegay.

Lyndon B Johnson in the Oval Office

JFK walaakiis, Robert Kennedy, ayaa mar hadda ka hor isagoo ka hadlaya Robert Kennedy yidhi: “Wuxuu si joogto ah been uga sheegaa wax kasta. Wuxuu been sheegaa isagoo aan ku khasbaneyn.”

Beenihii uu Johnson ka sheegay dagaalkii Vietnam waxaa ka mid ahaa in uu isticmaalay weerar dhinaca baddana uu sheegay in Bishii August, 1964 la fuliyay, kaas oo aan waligiis ka dhicin gacanka Tonkin balse uu doonayay oo kaliya inuu dagaalka kusii huriyo.

Madaxweynihii xilka kala wareegay, Richard Nixon, ayaa markii uu doorashada u taagnaa ballan qaaday in uu “si sharaf leh” u soo afjari doono colaaddii Vietnam, ka hor inta uusan dagaalkaas kusii xoojinin bambooyin si qarsoodi ah loogu garaacay Cambodia oo dhexdhexaad ahayd.

Haddana wuxuu qariyay fadeexaddii Watergate si uu fursad uga ilaaliyo siyaasiyiintii kasoo horjeeday. Arrintaasina waxay burburisay madaxweynenimadii Nixon.

Richard Nixon gives the thumbs up after his resignation as 37th President of the United States

Qaar ka mid ah beenihii ay madaxweyneyaashii xilalka hayay ee Mareykanka soo sheegeen waxay ahaayeen kuwo layaab leh.

Sanadkii 1983-kii, Madaxweyne Ronald Reagan ayaa sheegay in uu muuqaallo ka duubay falalkii arxan darrada ahaa ee ka socday meelihii loogu magac daray xeryihii geerida ee Nazi-ga xilli uu sawir qaade ahaan ugu shaqeynayay militarigii Mareykanka ee ku sugnaa Yurub.

Wuxuu sheekadaas u sheegay Ra’iisul Wasaarihii Israa’iil, Yitzhak Shamir, oo markaas ku sugnaa Aqalka Cad.

Reagan waligiis kama uusan bixin Mareykanka intii uu socday Dagaalkii Labaad ee Adduunka, Dad yar ayaa xasuusta beentaas layaabka lahayd.

President Ronald Reagan prepares to speak to US Army troops of the 2nd Infantry stationed in South Korea

Tusaale kale oo muujinaya beenta madaxweyneyaashii hore ee soo maray Mareykanka waxaa ka mid ah mid uu u bareeray William Jefferson Clinton, oo loo yaqaanno Bill Clinton.

1998-kii, ayaa Clinton lagu eedeeyay in uu galmo la sameeyay haweeney tababar shaqo u joogtay Aqalka Cad laakiin wuu beeniyay.

Baaritaan lagu sameeyay in uu been sheegayay iyo in kale ayaa lagu helay caddeymo muujiyay beentiisa

Waxay baareyaasha ogaadeen in madaxweynaha uu gabadha markaas 22 jirka ahayd ugu yeeray xafiiskiisa Oval, uuna la sameeyay ficillo la xiriira jinsiga.

President Bill Clinton in the White House

Halkii uu ceeb ka dareemi lahaa maadaama uu qaranka khiyaanay, Clinton waxa yy si gaar ah nafis qaatay nafis, sida uu taariikhdiisa ku sheegay John F Harris.

Isagoo isu diyaarinayay khudbad uu jeedinayay bishii August ee sanadkii 1998-kii ayuu qof saaxiibkiis ah u sheegay in “beenta uu sheegay ay badbaadisay”

Trends Analysis of agrometeorology In Somaliland

$
0
0

 

 

Trends Analysis of agrometeorology In Somaliland
(Part 01)

 

Meteorology is the branch of science concerned with the processes and phenomena of the atmosphere, especially as a means of forecasting the weather. Meteorologist is a person who study meteorology, their task is to find out the changes in weather and use different tools predict the weather. The tools help them to collect the basic information about humidity, temperature, air, pressure and other factors which affect the atmosphere. The following are the tools used by meteorologist in USA to forecast the weather; they are satellites, radars, weather balloons, automatic weather stations (900), supercomputers and computer models (AWIPS (NOAA’s Advanced Weather Information Processing. Elsewhere in Africa the tools used are automatic weather stations. Meteorology has application in many diverse fields such as the military, aviation, agriculture, Hydrometeorology, Maritime and environment and much more. However, we are going to concentrate agrometereological situations in Somaliland.
The agrometereological services in Somaliland is close to 80 years old and is managed by the department of agrometereology and the main role of the department is to monitor climate in Somaliland, including drought and flood tracking and early warning information to enable rapid response to the hazards. The climate information coming from the weather stations is channeled to the SWALIM climate experts in Nairobi, where it is analyzed and stored in a central database. The data collected from the monitoring network is used to produce regular weather bulletins, such as the Gu and Deyr weekly and monthly weather bulletins, during rainy seasons. The data is provided to stakeholders in the sector (Farmers, government Ministries, SWALIM and other humanitarian agencies), to monitor and report on climate-related disasters like drought and flash floods. Furthermore, it is used to support relief and development interventions as well as for research both locally and internationally In order to improve hydro-meteorological services, particularly flood and drought early warning systems, the department routinely carries out maintenance on all the weather stations throughout the country to ensure the equipment runs correctly and efficiently.
In Somaliland, there are data centers at the Ministry of Agriculture, water and Environment. The data centers are equipped with computers, internet connections, and other facilities, but these centers cannot perform data analysis because of lack of skill and data base. In addition, the data for agrometeorology are generally inadequate, as six automatic stations are installed in Somaliland while three of them are not working. These observational tools are not able to cover the density needed to meet the agrometeorology data needs in the country and are not modern compared to fast-growing technology, thus limiting agrometeorology activities. It is therefore anticipated that 20 automatic stations will be sufficient to meet national agrometeorology data requirements.
The flow of data to users continues to be a high requirement. Users, especially the farming community, usually request information on the onset of effective rains (to know when to plant), the length of the cropping season (to decide what to plant), the behavior of the dry and wet spells within the cropping season, and how likely an extreme event is likely to occur. The provision of this information is currently very limited. Government and farmers are greatly interested in knowing how much grain yields and crop production are expected by the end of the rain/crop season. This knowledge helps strategic planning. Genuine efforts are, therefore, needed to improve agrometereological services and make their products accessible to end users.
There are variety of indigenous agrometeorology knowledge which are still in use in the country, there is a need to explore this knowledge and improve it. Agrometeorology contributes significantly to agricultural production. However, successive governments in the past have failed to pay due attention to meteorology in general and agro-meteorology in particular. If we had the expertise and the resources, we could have collected, analyzed, and projected crop yield, pest outbreak, Tropical storms (cyclones, hurricanes, typhoons, etc.) associated with high winds, flooding and storm surges; and crop expansion in the country. In the meanwhile, Local universities in Somaliland have failed to address the issue neither of them have conducted research on the indigenous agrometeorology knowledge available locally nor conducted research on the subject matter. The Agrometereology department of the Ministry of Agricultural Development is also hampered by lack of commitment, understanding and knowledge about the importance of agrometeorology in crop production and lack of finance, skill, policy and strategy to improve the country crop production.
Furthermore, training, among other things, is vital to enhance the skill and capacity of the department, firstly, to analyze data coming from weather stations and store it in central database located in the country so as to offer agrometereological bulletins. The department also needs the capacity to issue early warning information, efficient weather monitoring and efficient assessment of the impact of extreme events and capacity to raise the standard of the some of the weather stations to automatic weather stations, secondly, the department needs to expand its services and coverage throughout or much of the country’s regions which require from the department to upgrade the skill for its staff and equipment to help reduce the impact of natural disasters, including pests and disease outbreak.
Regards,
Abdirahman Ibrahim Abdilahi
Contact: Abdirahman270@gmailcom

Hayada Amnesty International ayaa Eedo culculus ku hurguftay Maamulka Puntland

$
0
0

Hay’adda xuquuqda aadanaha u doodad ee Amnesty International ayaa sheegtay in mas’uuliyiinta Puntland ay kordhiyeen weerarada ay ku hayaan xorriyadda warbaahinta iyagoo cabsi geliya, dhibaateeya isla markaana si aan macquul ahayn u xira suxufiyiinta.

Amnesty International ayaa qoraal ay soo saartay maanta ku sheegtay in afar weriye si aan macquul ahayn loogu xiray Garowe iyo Bosaaso labadii bilood iyo badhkii la soo dhaafay, taas oo walaac ku abuureysa xorriyadda saxaafadda ee Soomaaliya, iyadoo dalku u jihaysan yahay doorashooyin dib u dhacay.

“Kordhinta xadhiga suxufiyiinta Puntland waxay muujineysaa cadaadiska sii kordhaya ee lagu hayo xorriyadda warbaahinta. Xarigyadan waxay saameyn xun ku yeelan doonaan shaqada suxufiyiinta ka hor doorashada, inta lagu jiro iyo kadib,” ayuu yiri Deprose Muchena, oo ah Agaasimaha Bariga iyo Koonfurta qaarada Afrika ee Amnesty International.

Amnesty International waxay sheegtay in Puntland ay joojiso eedeymaha been abuurka ah ee loo haysto wariye Kilwe Aadan Faarax, isla markaana si deg deg ah oo shuruud la’aan ah lagu sii daayo.

“Maamulka Puntland waa inuu joojiyaa dhamaan eedeymaha aan salka laheyn ee ka dhanka ah Kilwe Aadan Faarax isla markaana si deg deg ah oo shuruud la’aan ah looga sii daayo xabsiga. Sidoo kale waa inay joojiyaan dhibaateynta iyo cagajugleynta suxufiyiinta kale, oo ay ka mid tahay in la marsiiyo maxkamad militari taasoo ka hor imaaneysa sharciga caalamiga ee xuquuqda aadanaha, ”ayuu yiri Deprose Muchena.

Amnesty International waxay ugu baaqday mas’uuliyiinta heer gobol iyo heer federaal ee Soomaaliya inay oggolaadaan in suxufiyiintu shaqadooda ku qabsadaan xayiraad la’aan, maaddaama uu dalku isu diyaarinayo doorashooyinka.

Viewing all 27666 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>